Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21I1.Pierwszekoncepcjeedukacjimałegodziecka
Wielkie
wydarzenia
iosiągnięcia
Oświecenia
Greateventsand
achievementsof
theEnlightenment
Enlightenment
ideasinPoland
ReformyKomisji
Edukacji
Narodowej
Reformsof
theNational
Education
Commission
Wiekrozumuifilozofówtorównieżwiekogromnychprzemian.Za-
cząłsięsilnymirządamikrólówfrancuskich(Ludwików),askończył
krwawąrewolucjąiwojnaminapoleońskimi.PozaEuropąumocniły
siępaństwawkoloniach,gdziepowolirodziłsięnowyświat.Zchaosu
wyłoniłysiędwiepotęgi-StanyZjednoczoneiRosja:pierwszazdemo-
kratycznąkonstytucją,drugaześcisłymabsolutyzmemcarów.Wkońcu
XVIIIwiekuzmapyEuropyzniknęłaPolska.
OświecenietoczasyWolteraiRousseau,aletakżeczasy,wktórych
stworzonogilotynę,JamesWattwymyśliłsilnikparowy(1763),abra-
ciaMontgolfierwzlecielibalonemwpowietrze(1782).Toepokadwu-
znaczna:zjednejstrony-dokonanianauki,myślfilozofów,światłeidee,
zdrugiejzaś-koszmarrewolucji.Toepokapełnasprzeczności:wiel-
kichdokonańiokrucieństw,rozwojumiast,wzrostudemograficznego,
azarazemgłodu,śmierciiporzucanychdzieci.
Światpełendysonansówrodziniezwykleważnedokumenty:wSta-
nachZjednoczonychpowstajeDeklaracjaniepodległości(1776),któ-
ragwarantujekażdemuczłowiekowiprawodowolnościiszczęścia.
DeklaracjaPrawCzłowiekaiObywatelatoowocWielkiejRewolu-
cjiFrancuskiej(1789),stajesięzapisemrównościludzi,ichprawdo
wolnościsumieniaiwyznania.KonstytucjaStanówZjednoczonych
Amerykiz1787rokutozkoleipierwszanaświeciekonstytucja,nad-
rzędnywpaństwiedokument-umowaspołecznaokreślającazasady
działaniapaństwaiprawaobywateli.UchwalonaprzezSejmWielki
polskaKonstytucja3maja(1791),pierwszawEuropie,adrugana
świecie(poamerykańskiej),tokolejnanowoczesnaustawaporządku-
jącaustrójpaństwa.WreszcieWielkaEncyklopediaFrancuska(1751-
1772)-owocmyślifilozoficznejoświecenia-składasięz17tomów
tekstui11tomówilustracji.Zeznajdującychsięwniejhasełwyłaniasię
wizjaczłowiekanowoczesnego,tolerancyjnego,wierzącegowrozum
iwolnośćmyśli.
b)IdeeoświeceniowewPolsce
IdeologiępolskiegoOświeceniastanowiłogółpoglądówpolitycznych
ispołecznychzwiązanychzprzemianamidrugiejpołowyXVIIIwie-
ku.Oświeceniowanaukaikulturadeterminowanebyłydramatycznymi
wydarzeniamihistorycznymi-kolejnymitraktatamirozbiorowymi.Po-
dejmowanojednakpróbyreformspołecznychzmierzającychdozmia-
nypołożeniachłopówimieszczan.Znajdowałyonetakżeswójwyraz
wwielkimdzielereformyKomisjiEdukacjiNarodowej,atakżewoży-
wieniunaukowym.
PocząwszyodwprowadzeniaprzezStanisławaKonarskiegorefor-
myszkółpijarskich,zwiększyłosięwkrajuzainteresowaniesprawami
nauczaniaiwychowania.DziałalnośćKonarskiegostałasięzachętądo
pracypedagogicznejzwolennikówikontynuatorówjegokoncepcji.