Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Modelezależnościcentrum–peryferie
nowaćzżyciaspołecznego,podobniejakwieluinnychstruktur
hierarchicznych.Należąonewszakżedoniezbędnychelementów
każdejorganizacjispołecznej.Takjakrównośćczłonkówwdowol-
nejgrupiespołecznejzawszebędziezakłócanaprzynajmniejprzez
koniecznośćwyodrębnieniawniejkoordynującychelit,podobnie
każdaprzestrzeńspołecznacechowaćsiębędziepewnymizróżni-
cowaniamiipionowymizależnościamipomiędzyjejskładowymi;
sąoneniezbędnedlasprawnegodziałaniażyjącychwjejgranicach
społeczności.
Niechęćdoanalizstrukturdominacjiprzestrzennejmajednak
znaczniegłębszekorzenieimożebyćwpierwszymrzędziewiąza-
naztriumfamiteoriimodernizacji,aszerzej–paradygmatupozyty-
wistycznego.JakwskazujeJohnAgnew(Agnew,Corbridge1995),
teoriemodernizacyjneskłaniałysięzwyklekutezieozanikuzna-
czeniaprzestrzeni.Społeczeństwanowoczesne,czylizunifikowa-
ne,widealnymwydaniuprodukowaćmiałyprzestrzeńjednorodną,
wktórejodmiennościlokalneczyregionalnetraciłynaznaczeniu.
Niegdysiejszawspólnota,zeswoimizwyczajami,tradycjamiihie-
rarchiami,zamieszkiwałakonkretnemiejsce.Wwynikuprocesu
modernizacjizastępowałoją„nowoczesne”bezosobowe,kontrak-
towespołeczeństwooderwaneodprzestrzeniwsensiejejznacze-
niadlastatusu,rólspołecznych,tożsamościczymożliwościawan-
suspołecznego.Wtakimujęciuanalizygeograficznetraciłyswoją
istotność,asamageografia,jakwskazujeAgnew,stawałasięepi-
fenomenem.Wjegoprzekonaniugłównymtwórcątakiegoobrazu
świataspołecznegobyły„nowoczesnepaństwanarodowe”,dlaktó-
rychpodważenieprzeznaukispołeczneznaczeniaprzestrzenibyło
elementemlegitymizacjiprocesuunifikacjiprzestrzenispołecznej.
Możemywięcmówićonacjonalizmiejakoideologiiponad-czy
antyprzestrzennej.AnthonySmith(1979)wprowadziłwtymkon-
tekściepojęcie„metodologicznegonacjonalizmu”rozwijającego
sięodXIXwiekuwramachumacniającychsiępaństwnarodowych.
Powstaływówczas„nowoczesne”naukispołecznebędącekore-
latembudowynowoczesnychpaństwnarodowych,wszczególno-
ścisocjologia,naukipolityczneiekonomia;wszystkiemiałymniej
lubbardziejbezpośredniosłużebnycharakterwobecnowoczesnego
państwa.WprzekonaniuSmithaklasycysocjologiiwwiększości
mogąbyćuznaniza„metodologicznychnacjonalistów”,ponieważ
