Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zjawiskiempatogennym,niekorzystnymdlafunkcjonowaniaizdrowiaoso-
by.Stresorysąuznawanezanieuniknioneaspektyżyciakażdegoczłowie-
ka.„Stresoryuważasięzaczynnikiwszechobecne.Cowięcej,niezawszesą
toczynnikipatogenne,mogąonerównieżsprzyjaćzdrowiu-zależytood
ichcharakteruiodtego,czyudałosięczłowiekowiskuteczniezredukować
napięcie”(Antonovsky2005,s.28-29).Wpodejściusalutogenetycznymstres
pełniwięcfunkcjępozytywną:umożliwiamobilizacjędodziałania.Nega-
tywnymzjawiskiemjestnapięcie,którenarastauosóboniskiejmożliwości
adaptacyjnej(czyliniskimpoczuciukoherencji).TomaszPasikowskikomen-
tuje:„funkcjonalnyaspektpoczuciakoherencjiuwidaczniasięnajpełniej
wprocesachradzeniasobiezestresem.Rola,jakąpełnitenkonstrukt,polega
nazapobieganiuprzekształcaniasięstanunapięciawstanstresu”(Pasikow-
ski2000,s.11).
Antonovskywskazujekolejnąwadępatogenetycznegopodejścia,jakąjest
koncentracjanaeliminacjistresorówiwyzwań,mogącychprowadzićdosta-
nustresuichoroby.Taknaprawdęniekażdystresormożnawyeliminować,
częstotrzebanauczyćsięznimsobieradzićwsposóbefektywnyiskuteczny,
bożyciewiążesięzdynamicznymbrakiemhomeostazy-cochwilępojawiają
sięnowewyzwania,zadaniaizagrożenia.Człowiekniejestwstaniewyeli-
minowaćprzykrychsytuacji,takichjakchorobawłasna,rodzicalubdziecka,
własnanieśmiałośćlubagresja,bezrobocie,awariaautalubkomputera,brak
pieniędzylubczasu-istotnajestreakcjanateniekorzystneczynnikiistnie-
jącewżyciuwsposóbpermanentnylubtymczasowy.Toodwewnętrznych
dyspozycjizależećbędziereakcjaosobynaniedogodnościżycioweisytuacje
kryzysowe(Heszen-Niejodek2000,s.486).Ztegofaktuwynikaostatniakon-
sekwencjawpodejściudozdrowiaichoroby:przyjmujączałożeniapodejścia
patogenetycznego,występowanieczynnikówryzykapowinnozawszepro-
wadzićdochoroby,dysfunkcjilubzaburzenia.Towłaśniepodejściesaluto-
genetyczneznajdujeodpowiedźnapytanie,dlaczegoosoby,któredoświad-
czyływswoimżyciupatogenów(nagłychlubpermanentnych)niezapadają
nachoroby,dobrzefunkcjonują,aosoby,którepozorniemajążycieusłane
różami,niepotrafąsobieznimporadzić(Sęk2012,s.61).
1.1.2.Poczuciekoherencjiijegokomponenty
Poczuciekoherencjijestrdzeniemkoncepcjisalutogenetycznej.Konstrukt
tenjestdefniowanyjakoglobalnaorientacjażyciowa,dziękiktórejczłowiek
potrafpozytywnieradzićsobieznapięciemorazwyzwaniem(rozwojowym,
sytuacyjnym).Jestsposobempercepcjizarównopoznawczej,jakiemocjonal-
nejświata,którapozwalaczłowiekowiuruchamiaćwłaściwedladanejsytu-
acjizasobyiumożliwiaichpełnewykorzystanie(Antonovsky2005,s.31-32).
20
