Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryc01030Budowabłonykomórkowej-modelpłynnejmozaiki.Błonakomórkowautworzonajest
zdwóchwarstwlipidowych,wktórychzakotwiczonesąbiałkaicholesterol.Hydrofobowełańcuchy
kwasówtłuszczowychlipidówskierowanesądownętrzadwuwarstwy,ahydrofilowegłówkinaze-
wnątrz.Cząsteczkicholesteroluwbudowanesąwprzestrzeniemiędzylipidami.Wdwuwarstwieli-
pidowejsilniezakotwiczonesąbiałkaintegralne(np.transbłonowe)albosłabopowiązanebiałka
powierzchniowe.Napowierzchnizewnętrznejbłonycząsteczkiwęglowodanówłącząsięzbiałkami
(glikoproteiny)izlipidami(glikolipidy)tworzącglikokaliks
SingeriNicolsonw1972r.opracowalimodelbudowybłonynazywanypłynną
mozaiką,wktórymbiałkazanurzonesąwróżnymstopniuwdwuwarstwielipidowej.
Takimodelbłonywzbogaconyiuzupełnionydalszymiszczegółamijestobecnieuzna-
wanyzanajbardziejtrafny(ryc.1.3).
Dobłonbiologicznychzaliczasiębłonęotaczającąkomórkę(błonakomórkowa,
plazmolema)orazbłonyograniczająceprzedziaływewnątrzkomórkowe(tzw.błonywe-
wnątrzkomórkowe),takiejak:mitochondria,lizosomy,peroksysomy,siateczkaśródpla-
zmatycznaczyaparatGolgiego.Plazmolemastanowizaledwie2-5%wszystkichbłonko-
mórki,reszta(95-98%)przypadanabłonywewnątrzkomórkowe.Błonajestelementem
niezbędnymdożyciakomórki.Chociażmogłobysięwydawać,żesłużygłówniejakoba-
rieraoddzielającawnętrzekomórkiodjejśrodowiskazewnętrznego,towłaściwiepełni
znaczniewięcejfunkcji,awięc:uczestniczywtransporcieniektórychjonów,cząsteczek
isubstancji,wykazujezdolnośćodbieraniaiprzekazywaniasygnałów,atakżejestmiej-
scemprzebieguróżnychprocesówchemicznych,jaknp.fosforylacjaoksydacyjna(łań-
cuchoddechowy)wmitochondriach.Nadążajączawzrostemkomórki,błonawykazuje
siędużąelastycznością,atakżezdolnościądoodkształcaniasię.Błonywewnątrzkomór-
4
10BUDOWAIFUNKCJEKOMóRKI
