Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miejscamiwobrębiepłaszczyznymonowarstwy,aczasamiwymianacząsteczeklipidów
zachodzirównieżpomiędzywarstwami.Płynnośćdwuwarstwylipidowejzależyodro-
dzajufosfolipidówbudującychbłonę,aszczególnieodcharakteruichogonówwęglo-
wodorowych(czysąnasyconeczynienasycone).Łańcuchykrótszeodużymstopniu
nienasyceniazwiększająpłynnośćdwuwarstwy.Pomiędzycząsteczkamifosfolipidów,
wkomórkachzwierzęcych,występująsteroleiglikolipidy.Dosterolinależycholesterol,
któryograniczającruchysąsiednichfosfolipidów,usztywniadwuwarstwę,reguluje
płynnośćiprzepuszczalnośćbłony.Wbłoniekomórkowejwyróżniasięmikrodomeny
charakteryzującesięzwiększonązawartościącholesterolu,glikolipidówisfingolipidów.
Strukturytenazwanotratwami(rafami)lipidowymi.Obszarytecharakteryzująsię
wdanejtemperaturzeinnąpłynnościąodresztybłonyorazopornościąnaniejonowe
detergenty,cojestwynikiemodmiennegoupakowanialipidówiróżnicwnasyceniu
orazdługościkwasówtłuszczowych.Tratwylipidowe,którychzadaniemjestm.in.gru-
powaniewjednymmiejscubiałek,uczestnicząwregulacjisygnalizacjikomórkowej.
Powierzchniabłonyobejmującarafymożebyćróżnaizależyodrodzajukomórki.
Odpowiedniapłynnośćbłonykomórkowejzapewniaprawidłowyprzebiegpro-
cesówfizjologicznychkomórki,takichjaknp.wzrost,śmierćkomórki,fagocytoza
czydziałanieenzymów.Płynnośćbłonyzależyodzawartościwniejcholesterolu.
Imjestgowbłoniewięcej,tymjestonabardziejsztywna.Nadmiarcholesterolujest
m.in.przyczynązmianykształtuerytrocytów,ichnieprawidłowejselekcjiiusuwania
wśledzionie.Wykazano,żezmianypłynnościbłonykomórkowejprzyczyniająsiędo
powstanianadciśnienia,atakżechorobyAlzheimera.
Podstawębudowybłonbiologicznychstanowidwuwarstwalipidowa,natomiast
większośćfunkcjibłonjestrealizowanaprzezjejbiałka.Rolabiałekwbłonachjestróż-
norodna.Głównebiałkabłonowetoreceptory,którepośrednicząwkontakciekomórki
ześrodowiskiemzewnętrznym;wbłoniewystępujątakżebiałkaenzymatyczne,uru-
chamiającesygnaływewnątrzkomórkoweorazbiałkatransportujące,tworzącekanały
jonoweiróżnegorodzajusystemytransportujące(tzw.pompy).Każdyrodzajbłonwko-
mórcezawierainnyzestawbiałekbłonowych,któryzależyodpełnionychfunkcji.
Podwzględemstrukturalnymwyróżniasiędwatypybiałekbłonowych(wza-
leżnościodstopniazwiązaniabiałekzdwuwarstwąlipidową),sąto:białkaintegralne
ibiałkapowierzchniowe(patrzryc.1.3).Białkaintegralnesąmocnozwiązanezbłoną.
Możnajeusunąćjedyniezapomocądetergentu,rozpuszczająctymsamymdwuwarstwę
lipidową.Mogąpenetrowaćcałągrubośćdwuwarstwy(białkatransbłonowe)albotylko
jednązdwóchmonowarstw.Białkapowierzchniowezkoleiłatwomożnaoddzielićod
błony.Połączonesąonesłabymiwiązaniamizbiałkamiintegralnymialbozfosfolipi-
damiwystępującyminapowierzchnibłony.Białkabłonowe,podobniejakpojedyncze
cząsteczkilipidów,mogąsięswobodnieprzemieszczaćwobrębiedwuwarstwylipidowej.
6
10BUDOWAIFUNKCJEKOMóRKI
