Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryc01070Różnerodzajetransportuprzezbłonę.Podczasdyfuzjiprostejcząsteczkiprzechodząswo-
bodnieprzezdwuwarstwęlipidowązgodniezgradientemstężeń.Wdyfuzjiułatwionejcząsteczki
przechodzązgodniezgradientemstężeńprzezkanałylubnośnikiznajdującesięwbłonie.Wtrans-
porcieaktywnymcząsteczkiprzechodząprzezbłonęwbrewgradientowistężeńdoczegowymagana
jestenergiazATP
błony,wiążetransportowanysubstrati,„otwierającsię”kudrugiejpowierzchnibłony,
uwalniasubstrat.Każdabłonawkomórcemacharakterystycznedlasiebiebiałkanośni-
kowe,któresąodpowiedzialnezatransporttakichsubstancji,jakcukry,aminokwasyczy
nukleotydy.
Jeżelistężeniecząsteczekrozpuszczalnychpoobustronachbłonyjestnierówno-
mierne,awbłoniejestobecnyodpowiednikanałlubnośnik,tosubstancjatabędzie
przechodzićprzezbłonęspontanicznie,bezwydatkuenergiizestronytransportującego
białka.Takirodzajtransportunazywasiędyfuzjąułatwioną(wspomaganą).Przykładem
nośnikauczestniczącegowtransporciebiernymjestnośnikglukozywbłoniekomórek
wątroby,akierunektransportutejsubstancjizależyodgradientujejstężenia.Takitrans-
port,wktórymnośnikprzenositylkojedenrodzajcząsteczki,nazywamyuniportem.
Transportaktywny
Gdycząsteczkarozpuszczalnawwodziejesttransportowanawbrewgradien-
towistężeń,białkotransportującemusiwykonaćpracęzwiązanązpokonaniemróżnicy
stężeń.Takisposóbprzemieszczaniacząsteczekprzezbłonęjestnazywanytransportem
aktywnym(ryc.1.7).Transporttenjestprowadzonyprzezokreślonetypynośników.
Przemieszczaniesięzgodniezgradientemokreślonegorodzajujonówdostarcza
energiipotrzebnejdoprzetransportowaniacząsteczkiinnegorodzajuwbrewjejgradien-
towistężeń.Tenrodzajtransportuprowadząnośnikisprzężone.Sprzęgająonetransport
1010Budowaiwłaściwościbłonbiologicznych
11
