Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Wstęp
Tymczasem,jakkolwiekincydentalnie,pojawiająsięprace,wktórychreflek-
sjanadsocrealizmempodporządkowanazostajewycieczkomosobistymiemo-
cjonalnemutonowidyskursu,przywoływaniezaśnazwiskmotywowanejestpra-
gnieniurozliczeniapisarzyzichzaangażowaniapolitycznego.Niekiedy,poczęści
wbrewintencjomautora,odczytywanesąwtensposóbpraceoistotnychwa-
lorachpoznawczych.Przykłademmożebyćtumonografiaożyciukulturalnym
LwowaJackaTrznadlaKolaboranci.TadeuszBoy-Żeleńskiigrupakomunistycznych
pisarzyweLwowie1939-1941,októrejanonimowypublicysta,ukrywającysię
podpseudonimemjb[JerzyBiernacki?]pisze:
[jestto]jednazważniejszychpraczzakresupublicystykihistorycznej,opisującej
szczególnyfragmentpolskiegożycialiterackiego[ł].Zarównopisarze[ł],jak
ihistorycyliteratury[ł]wykazalimaksymalnepobłażaniewobecpostawyBoya
iinnychpisarzywtamtymczasieweLwowie,krytykującksiążkęTrznadla.Aprze-
cieżtenepizodlwowskitakżenależydovhańbydomowej”wnaszejliteraturze.[ł]
Trznadelpokazałprawdęotychpisarzach,którzy,jakkolwiektobrać,zdradziliswo-
jąojczyznę69.
PodobnąstrategięlekturowąprzyjęłaczęśćkrytykówrozmówTrznadla
zanimatoramikulturyprzełomulatczterdziestychipięćdziesiątych,pomieszczo-
nychwtomieHańbadomowa(1986)70.
Reprezentatywnedlatakiego,vrozrachunkowego”
,sposobumyśleniaosocre-
alizmiesąm.in.prace:JanaProkopa(Wyobraźniapodnadzorem.Zdziejówliteratury
ipolitykiwPRL,Kraków1994;Pisarzewsłużbieprzemocy,Kraków1995;Sowietyza-
cjaijejmaski.PRLwlatachstalinowskich,Kraków1997),WiesławaPawłaSzymań-
skiego(Urokidworu(rzeczozniewalaniu),1993;Cenaprawdy,1996)orazBohdana
UrbankowskiegoCzerwonamszaalbouśmiechStalina(1995)71.Sekundująiminne,
passusAnnaZarzyckapowstrzymujesięodocenymoralnejniegdysiejszychwyborów
ideologicznych(zob.:taż,RewolucjaSzymborskiej1945-1957ł,s.162).Postawataka
uwalniabadaczkęodzajmowaniastanowiskawnierozwiązywalnymsporzemiędzy
vrewizjonistami”usiłującyminiekiedy-jaknp.EwaKrajskaiStanisławKrajski(Dwie
twarzeWisławySzymborskiej,Warszawa1996)-dezawuowaćdorobekartystycznyda-
negopisarzazewzględunajegoaktywnośćtwórcząwlatach1949-1955adążącymi
doodtworzeniahistorycznejprawdyprzyuwzględnieniuówczesnejsytuacjispołecz-
no-politycznej.
69jb[JerzyBiernacki?],JacekTrznadel„Trzebamiećcharakter”,vKulturaiBiznes”
2009,nr47,s.10.
70Zob.:K.Masłoń,Odkrywaniestalinowskichkartpolskichpisarzy[rec.Hańbydomo-
wejJ.Trznadla],vRzeczypospolita”2006,nr233,s.A11;J.Biernacki,Czasysięzmieniły,
hańbazostała[rec.HańbydomowejJ.Trznadla],vGazetaPolska”2007,nr27,s.22.
71PodobnycharaktermająszkiceUrbankowskiegopublikowanewvGazeciePol-
skiej”:NatropieLeonaZawodowca(2006,nr13,s.22)orazBrandys,czyliSienkiewicz
