Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Propozycjametodologiczna
53
vopiekowałasię”twórczościąartystyczną,abyludziekulturymoglipostrzegać
rzeczywistośćwsposóbzgodnyzideologią.WłodzimierzSokorskideklarował:
Każdykroknaprzódwnaszejliteraturze,każdypostępwrealnymwidzeniurealnej
rzeczywistościirealnychludzi,anawetkażdetwórczeposzukiwaniewymagaod
nastroskliwejopiekiisumiennej,wspólnejpracy.Natomiastkażdeuproszczenie
zjawiskkulturalnych,przymierzanieichdoprzyjętegozgórywzorutraktowane-
gopozanaszymczasemibezwyczuciahistorycznejperspektywyrozwojumusi
byćprzeznaswyprostowaneinaprawionejakozjawiskofałszywiesprowadzające
marksizm-leninizmdoprymitywnegoschematyzmu92.
Wzwiązkuztendencjądoupolitycznieniawszelkichwypowiedzifunkcjonu-
jącychwobieguspołecznym-wtymtekstówkultury-wramachsocrealistyczne-
goparadygmatu(zwłaszczawjegodogmatycznejwersji,obowiązującejwPolsce
wlatach1949-1953)utrudnionestałosiępublikowanieutworówpropagandowo
neutralnych,tymbardziejżewsystemiekulturyrealizmusocjalistycznegoliteratu-
ra-jakzauważaWojciechTomasik-miałazajmowaćszczególnemiejsce,stającsię
mediumsztukinajwyraźniejujawniającymrysyrealizmusocjalistycznego.Ztego
teżwzględubyłaona(wprzeciwieństwienp.domuzykiimalarstwa)szczególnie
narażonanaatakiideologiczne93.Nawetzjawiskaokołoliterackie,wktórychsło-
wonieodgrywałoprymarnejroli(takiejaknp.słuchowiskaradiowe94,adaptacje
wpodręcznikachdlaszkółpodstawowychPolskiLudowej(1944-1989),Toruń2001(tu
zwłaszczaAneks:zestawieniailościowe,s.324-329).
92W.Sokorski,Nowaliteraturawprocesiepowstawania,vOdrodzenie”1949,nr5,
zdn.30stycznia,s.1-2.Pomiędzyaktywnościąpolitycznąitwórcząmiałaprzebiegać
zresztą-zdaniemJuliuszaStarzyńskiego-paralela,wyrażanawstosunkudosztuki
krytykiartystycznej:vJakrealizmsocjalistycznyjestpodstawowąijedynametodątwór-
czościartystycznej,przezktórąwsztucenaszychczasówpowstawaćbędzieprawdziwe
odbicierzeczywistościhistorycznej,podobniemetodamaterializmudialektycznegoihi-
storycznegostanowipodstawęijedynametodęwbadaniachnadsztuką”(tenże,Zadania
polskiejsztukiinaukiosztuce,vMyślWspółczesna”1950,nr10,s.9).Nieinaczejkwestię
tępostrzegałJerzyAndrzejewski,wskazującynakoniecznośćupolitycznieniażyciaarty-
stycznegoijegowytworów:vAcóżtoznaczyzrozumiećwsposóbtwórczyinspirującą
rolęPartiiwkształtowaniusięnaszejliteratury?ToznaczyuczynićinspiracjęPartiiźró-
dłemitreściąnatchnieniawłasnego.Toznaczyuczyćsięnawskazaniachpartii.Tozna-
czywzrastaćnawskazaniachpartii.Toznaczynakoniec,namiaręswoichwzrastających
siłipogłębianegotalentuprzetwarzaćwskazaniaPartiinadoświadczeniapisarskie,na
działalnośćpisarską,nadziełasztuki”(tenże,Partiaitwórczośćpisarza,Warszawa1952,
s.36-37).
93Zob.:W.Tomasik,Inżynieriadusz.Literaturarealizmusocjalistycznegoł,s.1-8.
94Słuchowisko-jakzauważaMichałKaziów-mimoiżjegotworzywemsąwy-
łącznieelementyfoniczne(odgłosynaturyiwytworówtechniki,mówionesłowo),
