Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
nedlabadanialudzkiegozachowania.Woll(2002)twierdzi,żeprzedmiotem
badaniapowinnybyćtylkotecodziennezjawiska,któresą:1)wewnętrznie
interesujące(todookreśleniemożebudzićbardzouzasadnionewątpliwości!),
2)mająznaczenieteoretyczne,3)rzucająświatłonateprocesypoznawcze,
któreodgrywająistotnąrolęwpsychologicznymfunkcjonowaniuczłowieka.
Tutajwartotylkoprzypomnieć,żerównieżNeisser(1978)nieproponowałpro-
stegogromadzeniaanaliziobserwacjiwwarunkachnaturalnych,lecztakie
analizy,któresąukierunkowaneprzezogólneteoriefunkcjonowaniaczłowieka
iżyciaspołecznego.
WielekontrowersjiwzbudziłatezaBanajiiCrowdera(1989),iżcelembada-
niapamięcijestokreślenieniezmiennychmechanizmów,zaktórąoczywiście
kryjesięmetateoretycznezałożenie,żepamięćfunkcjonujetaksamoniezależnie
odkontekstu.Conway(1991)orazCeciiBronfenbrenner(1991)zarzuciliim,iż
przyjmująniewłaściwymodelbadańprocesówpoznawczych,toznaczymodel
opartynafizyce,gdzietakiemechanizmyistnieją.Conway(1991)twierdził,że
modeltenpomijaintencjonalną,bogatąwznaczenienaturęludzkiegopoznania.
ZdaniemCieciegoiBronfenbrennera(1991),celempsychologiiniemusibyć
określanieniezmiennychmechanizmówpamięci,któreodnosząsiędowszyst-
kichsytuacji,leczposzukiwaniewyższegoporządkuinterakcyjnychniezmien-
ników–toznaczyzasadopisujących,wjakisposóbprocesywchodząwinte-
rakcjęzsytuacjami.Oznaczatonaprzykładżesposób,wjakiludziekodują
iodpamiętująinformacje,możezależećodsytuacjiorazrodzajuinformacji,
azatemiżniejestmożliwesformułowaniezasad,któreodnosiłybysięwtaki
samsposóbdowszystkichsytuacji.Możnabyłobynatomiastwskazaćzasady
opisujące,jakteprocesyróżniąsięwzależnościodsytuacjilubjakwchodzą
znimiwinterakcje.Implikacjątegostanowiskajestrównieżto,żelaboratorium
należałobypotraktowaćtylkojakojeden–niekonieczniewyróżniony–typsy-
tuacji.Omawianyproblemjestnaturypodstawowejitrudnooczekiwaćtuspój-
nychustaleńbadaczyróżnychopcji.Najostrożniejjednakmożnaprzyjąć,że
pytanie,czyprocesypamięciowezmieniająsięwzależnościodkontekstu–
awtym,czymożnabezpośrednioprzenosićzasadyzlaboratoriumnawarunki
życiacodziennego–jestpytaniemempirycznym,naktóremożnaodpowiedzieć,
analizującpamięćwróżnychkontekstach.Mogłobysięzresztąokazać,żeroz-
różnienienakontekstlaboratoryjnyikontekstżyciacodziennegoniejesttu
najważniejszeinieonopozwalanajlepiejuchwycićkontekstualnązmienność
wzakresiepamięci.Dotejkwestiipowrócęwnastępnympodrozdziale.
KolejnyproblemujawniłsięprzypróbieConwaya(1991)wskazaniaróżnicy
międzybadaniamilaboratoryjnymiiprowadzonymiwkontekścieżyciaco-
dziennego,choćznaczniewykroczyłpozakwestieokreśleniakategorii.Twier-
dziłon,żebadanialaboratoryjnesątakskonstruowane,byograniczaćwpływ
uprzedniejwiedzyichuczestników,wtymichwiedzyosobistej,nawykonanie
zadańeksperymentalnych.Jakoczynnikzakłócającywiedzatajestkontrolowa-
nalubeliminowana.Nieuwzględniasięwnichfaktu,twierdziłdalejConway,
żeprzypominaniewnaturalnymkontekściejest–zeswejnatury–powiązane
