Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
27
zuprzedniąwiedząosoby,jejprzyszłymicelamiiosobistymiznaczeniami.
Wrezultaciebadanialaboratoryjne–wprzeciwieństwiedobadańprowadzo-
nychwkontekścieżyciacodziennego–„możnascharakteryzowaćjakoograni-
czające-wiedzęiograniczające-senspodejściedopsychologiipamięci”(Con-
way,1991,s.20).Protestującprzeciwkotakimwnioskom,Roediger(1991)
wskazywałnawielelaboratoryjnychbadańodwołującychsiędouprzedniej
wiedzyosóbiznaczeniamateriału,takichjakbadanianadsemantycznymtoro-
waniem,efektamigrupowaniakategorialnegoopartegonaznaczeniu,subiek-
tywnąorganizacją,błędamiopartyminapodobieństwiesemantycznymczyko-
rzyściamipłynącymizhierarchicznejorganizacjiopartejnaznaczeniuitp.Po-
dobnieKihlstrom(1996),dyskutujączteząNeissera(1978)obrakuosiągnięć
tradycjilaboratoryjnej,wskazywałnasiedemzasadustalonychwpoznawczych
badaniachlaboratoryjnychnadpamięciąodlat70.dopołowy80.XXwieku,
zktórychwiększośćwiązałabezpośrednioprzebiegprocesówpamięciowychze
znaczeniemmateriałuiuprzedniąwiedząjednostki.Byłytozasady:rozbudowa-
nia,organizacji,zależnościodczasu,zależnościodwskazówki,specyficzności
kodowania,schematowegoprzetwarzaniairekonstrukcji.Postęptenuznałrów-
nieżNeisserwswoichpóźniejszychpublikacjach(Neisser,1991).Zasadare-
konstrukcjinaprzykładujmowałaprzypominaniejakopowiązanieodpamięta-
nychinformacjiozdarzeniuzwiedzą,przekonaniamiioczekiwaniamiosoby
pochodzącymizinnychźródeł.Zasadyteniewątpliweilustrująodejściepsy-
chologiipoznawczejodkoncentracjinastrukturzebodźcówkustrukturomumy-
słowymicharakterystykomprocesualnym,ale–zdaniemConwaya(1991)
iWolla(2002)–odejścietoniejestwystarczające.Tenostatnitwierdził(Woll,
2002),żewciążwniewielubadaniachpoznawczychpróbujesięuchwycićoso-
bisteznaczenieczyosobistąwiedzę,jakiesąnaprzykładzaangażowanewprzy-
pominaniezdarzeńautobiograficznych.
WkomentarzachdowystąpieniaNeissera(1978)orazBanajiiCrowdera
(1989)niktjużniewydawałsiępodważaćwalorukontrolizmiennychiwarun-
kówwbadaniach.Roediger(1991)iKihlstrom(1996)wyraźniepodkreślali,że
przypytaniachozwiązkiprzyczynowo-skutkoweimechanizmyniemainnego
rozwiązanianiżkontrolowanyeksperyment.Pierwszyzbadaczyzwracałprzy
tymuwagę,żezwolennicybadańwkontekścieżyciacodziennegowskazywali
raczejnamożliwośćprzeprowadzeniabadańpozakontekstemlaboratoryjnym,
któresąwzględniedobrzekontrolowane,azatemprowadządopewnychwnio-
sków.Jeślizatemdbałośćokontrolęireprezentatywnośćmetodydlawarunków
życiacodziennegotraktowaćnależywkategoriachkompromisu(przyzałożeniu,
żepierwszaprowadzidopewniejszychwniosków),topytaniebrzmi:comoże-
myzyskać,rezygnujączwyższegostopniakontroli.Większośćkomentatorów
(Cohen,1996;Klatzky,1991;Woll,2002)wymieniapodobnekorzyści,między
innymi:
1)badaniezjawiskjedynychwswoimrodzaju,czegoprzykłademjeststu-
diumprzypadkuwspomnieńJohnaDeanazwiązanychzaferąWatergate
