Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
§4.Stosowanieprawa
spółkicywilnej.Problempoleganatym,celeprawazakładaneprzezprawodawcę
zmiennewczasie,jakzresztącałykontekstfunkcjonalny.Istniejąwtymzakresiedwa
stanowiska:należyodwołaćsiędocelówzakładanychprzezhistorycznegoprawodawcę
alboprzezaktualnegoprawodawcę.Wpierwszymprzypadkumamydoczynieniazwy-
kładniąhistoryczną(subiektywną),wdrugimzaśzobiektywną72.
Prawodawcawyrażaniekiedybezpośredniocelnormyprawnejorazinstytucjipraw-
nychwpreambuledoaktunormatywnego.Wpolskimsystemieprawnymjesttojednak
praktykabardzorzadka.JestnatomiastregułąwprzypadkuprawaUniiEuropejskiej,co
wynikazart.296TFUE.
Wprocesiewykładniprawanależyuwzględniaćzasadyprawneorazwartości,do
którychdokonanoodesłaniapozasystemowego,takiejaksłusznośćorazmoralność.
Przykłademmożebyćodesłaniepozasystemowewyrażonewart.5k.c.,zgodniezktó-
rym:nNiemożnaczynićzeswegoprawaużytku,którybybyłsprzecznyzespołeczno-
-gospodarczymprzeznaczeniemtegoprawalubzzasadamiwspółżyciaspołecznego.
Takiedziałanielubzaniechanieuprawnionegoniejestuważanezawykonywanieprawa
iniekorzystazochrony”.Wtymprzypadkunzasadywspółżyciaspołecznego”towarto-
ści,doktórychnastąpiłoodesłaniepozasystemowe.Prawodawcawskazujeponadto,by
zprawpodmiotowychkorzystaćzgodniezichfunkcją.Możnazatempowiedzieć,
wtensposóbnietylkodozwala,alewręczzakłada,żekontekstfunkcjonalnybędzie
uwzględnianywprocesiewykładniprawa.Jeśliwykładniaopierasięnawartościach
wskazanychprzezzasadyprawa,słusznościczymoralności,tonależyposługiwaćsię
tymiwartościamiwsposóbjednolityikonsekwentny,przynajmniejwramachdanejin-
stytucjiprawnej73.Niemożnarównieżopieraćsięnawartościach,któresięnawzajem
wykluczają.
4)Innerodzajewykładni
Powyżejopisanerodzajewykładniprawa,tj.wykładnie:językowa,systemowaoraz
funkcjonalna,dotycząróżnychsposóbprzeprowadzaniawykładni.jednakjeszcze
inneklasyfikacjewykładni.Zewzględunarezultatwykładnirozróżniasięwykładnie:
stwierdzającą(językową),rozszerzającąizwężającą.Wykładniastwierdzającatowy-
kładniawyłączniejęzykowa,azatemopartabezpośrednionabrzmieniuliteralnymprze-
pisówprawnych.Wykładniazwężającatowykładnia,wwynikuktórejjakiekolwiek
elementynormyprawnejobejmująwęższyzbiórsytuacjiwstosunkudowykładni
stwierdzającej.Wprzypadkuwykładnirozszerzającejjakiekolwiekelementynormy
prawnejbyłybyszerszeniżpozastosowaniuwyłączniewykładnistwierdzającej.
Zewzględunamocwiążącąrozróżniasięwykładnięautentyczną,legalną,opera-
tywnąidoktrynalną.Wykładniaautentycznatowykładniadokonywanaprzezprawo-
dawcę.Tegorodzajuwykładnia,jeślijestdopuszczalnawdanymsystemieprawnym,ma
72Ibidem,s.142in.
73Z.Pulka,op.cit.,s.122.
49