Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
§5.Systemprawa
niosłużąinteresomjednostki.Takwięcprawaorazwolnościczłowiekaiobywatela
wprzeważającejczęściregulowaneprzezprawopubliczne.Natomiastprawamajątkowe
jednostekregulowaneprzezprawoprywatne.Zkoleipaństwo,działającpodróżnymi
postaciami,możewchodzićwstosunkizarównopublicznoprawne,jakiprywatnopraw-
ne.Pozostałekryteriarównieżniezawszeostre.
Podziałnaprawopubliczneiprywatnemadużeznaczeniewdemokratycznychpań-
stwachprawa.Opierasiębowiemnazałożeniu,należyrozróżniaćstrefypubliczną
orazprywatną,wktórąpaństwoingerujenawniosekjednostek.Natomiastideologie
totalitarnenegowałyzasadnośćrozróżnieniaprawapublicznegoiprywatnego-wszyst-
kiesferyżycia,łączniezżyciemprywatnymnależałydopaństwa81.
Istotępodziałunaprawopubliczneiprywatnedobrzeoddajewskazanie,jaknależy
klasyfikowaćposzczególnegałęzieprawa.Doprawapublicznegozaliczasięnastępują-
cegałęzieprawa:prawoprocesowe,prawoustrojowe,prawokarne,prawoadministra-
cyjne,prawokonstytucyjneiprawofinansowe.Natomiastzanależącedoprawaprywat-
negonależyuznać:prawocywilne(materialne),prawohandlowe,praworodzinne
iopiekuńcze.
2)Prawomaterialne,procesoweiustrojowe
Podziałsystemuprawanaprawomaterialneiprocesowełatwojestwyjaśnićpoprzez
odwołaniesiędokoncepcjinormsprzężonych.Takwięcprawomaterialnewyrażałoby
normysankcjonowane,prawoprocesowezaśnormysankcjonujące.Prawomaterialne
określato,jaknależypostępować,aprawoprocesowedotyczywarunkówstosowania
sankcji,gdybynormaprawamaterialnegozostałanaruszonalubteżkoniecznaokazała
siędecyzjaorganupaństwowego,takiegojaksądluborganadministracjipaństwowej.
Prawoprocesowewpływanastosunkimiędzypodmiotamiprawapośrednio,aniebez-
pośredniojakprawomaterialne.Niemniejjednakzpunktuwidzeniapodmiotówprawa
prawomaterialneorazprawoprocesowestanowiąfunkcjonalnącałość.Materialnemu
prawucywilnemuodpowiadazatemprocesoweprawocywilne,materialnemuprawu
administracyjnemu-procesoweprawoadministracyjne,amaterialnemuprawukarne-
mu-procesoweprawokarne.Takwięcnp.wrazienaruszeniazakazuzabijaniabędące-
goczęściąprawakarnegomaterialnegozastosowanieznajdzieprawokarneprocesowe.
Rozróżnienieprawamaterialnegoorazprocesowegoniemusiprzejawiaćsięwsta-
nowieniuoddzielnychaktównormatywnych-bywa,żejedenaktnormatywnywyraża
zarównonormyprawamaterialnego,jakinormyprawaprocesowego.Przykłademmoże
byćnormadotyczącaciężarudowoduwyrażonawart.6k.c.,choćKodekscywilnysta-
nowikodyfikacjęmaterialnegoprawacywilnego.
Ściślepowiązanezprawemprocesowymjestprawoustrojowe.Określaonoorga-
nizacjęorganówpaństwowych,takichjakorganyadministracjipublicznejorazsądow-
nictwo.Jeślizatemprawoprocesoweokreślanormysankcjonujące,toprawoustrojowe
81Ibidem,s.75.
53