Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Elementyprawoznawstwa
prawapublicznegoiprywatnegodokonałnastępująco:nPrawopublicznejesttym,które
dotyczysprawpaństwa;prawoprywatnejesttym,któredotyczyinteresujednostki:nie-
którenormyużytecznepublicznie,innezaśprywatnie”.Wprzypadkuprawarzym-
skiegopodziałtenbyłopartynakryteriuminteresu79.Zgodnieztymkryteriumróżny
jestcelprawapublicznegoiprywatnego.Prawopublicznemanaceluochronęogółu,
aniejednostki.Prawoprywatnestanowizkoleiopozycjęprawapublicznego.Kryterium
interesuopierasięnazałożeniu,interesuogółuniemożnautożsamiaćzinteresem
jednostki.
Istniejąjednakjeszczeinnekryteriategopodziału.tomianowicie:kryteriumpod-
miotowe,przedmiotowe(podporządkowania),sposobudochodzeniaprawaorazkryte-
riumtego,czydanaregulacjaopartajestnanormachbezwzględnie,czyteżwzględnie
obowiązujących80.Kryteriatepowinnybyćstosowanełącznie.Podziałnaprawopu-
bliczneiprywatnewedletychkryteriówprzestawiasięnastępująco:
1)kryteriumpodmiotowezakłada,żeprawempublicznymjestprawodotyczące
stosunkówmiędzyorganamipaństwaorazmiędzyorganamipaństwaijednostkami;pra-
woprywatnedotyczystosunkówmiędzyjednostkami;
2)kryteriumprzedmiotowepoleganatym,żeprawempublicznymjestprawo
opartenastosunkunadrzędnościipodporządkowania(zwłaszczapaństwawstosunku
dojednostek),natomiastprawoprywatnedotyczystosunkówmiędzypodmiotami,które
wobecsiebierównorzędne.Kryteriumtoniejestbezpośredniopowiązanezpodzia-
łempodmiotówprawanapaństwoijednostki.Stosunkimiędzypaństwemajednostką
niemusząbyćwcaleopartenarelacjinadrzędnościipodrzędności-stosunkitemogą
byćrównieżopartenastosunkurównorzędności;
3)kryteriumopartenasposobiesankcjonowaniawskazuje,prawempublicz-
nymjestprawo,któregonaruszenieprowadzidozastosowaniasankcjizurzędu,tj.de-
cyzjaotym,czywszcząćpostępowanieodnośniedozastosowaniasankcji,podejmowa-
najestprzezorganypaństwa.Zkoleiprawoprywatnetoprawo,wktóregoprzypadku
zastosowaniesankcjipodejmowanejestnawniosekjednostki;
4)kryteriumopartenarozróżnieniunormbezwzględnieiwzględnieobowiązu-
jącychpozwalastwierdzić,prawempublicznymjestprawo,któreopartejestnanor-
machbezwzględnieobowiązujących,prawoprywatnezaśtoprawoopartenanormach
względnieobowiązujących.Prawopublicznemawięccharakterbezwarunkowy-wska-
zujebowiemdanezachowaniejakonakazanelubzakazane.Prawoprywatnemanato-
miastcharakterwarunkowy,opartejestnienanakazachczyteżzakazach,alewskazuje
np.,jaknależydokonywaćczynnościprawnych.Tymsamymstosowanieprawaprywat-
negozależyodwolijegopodmiotów.
Istotapodziałunaprawopubliczneiprywatnezmieniałasięzupływemczasu.Po-
działtenpoczątkowoopartybyłnakryteriuminteresuinakryteriumpodmiotowym.
Współcześniezarównoprawoprywatne,jakiprawopublicznepośredniolubbezpośred-
79Z.Pulka,op.cit.,s.73.
80Ibidem,s.74.
52