Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
RozdziałI.Zagadnieniaogólne
42
43
Tezaojednościprawamiędzynarodowegoiwewnętrznegonieznajdujeuzasadnienia
wanalizieprawnej.Równieżwświetlewskazanychwyżejcechcharakterystycznych
prawamiędzynarodowego,którymiróżnisięonoodprawawewnętrznego,jestona
niedoutrzymania.
Niemożnarównieżbronićpoglądumonistycznego,uznającegoprymatprawawe-
wnętrznego,awięcpoglądu,jakobyprawowewnętrznemiałowyższośćnadprawem
międzynarodowym.Wrazieprzyjęciatejtezyprawomiędzynarodoweprzestałobybyć
jednolitymsystememprawnym,astałobysięnzewnętrznymprawempaństw”(ausseres
Staatsrecht).PoglądytakiegłosiliwNiemczechprzedstawicieletzw.szkołybońskiej:
Ph.Zorn,A.ZorniE.Kaufmann,apóźniejznalazłyoneodbiciewpracachniektórych
prawnikówwNiemczechhitlerowskich.Teorieoprymacieprawawewnętrznegozostały
wewspółczesnejnaucepowszechnieodrzucone.
Teoriemonistyczne,uznająceprymatprawamiędzynarodowego,byłypowszechnie
krytykowaneiodrzucanejakosprzecznezzasadąsuwerennościpaństwimającekos-
mopolitycznycharakter.Krytycepoddawanotakżeteoriemonistyczne,przyjmujące
prymatprawawewnętrznego,jakosprzecznezobowiązkiemwypełnianiawdobrej
wierzezobowiązańmiędzynarodowych.
Powszechnieprzyjmowanybyłpogląd,żeprawomiędzynarodoweiprawowewnętrz-
nestanowiąodrębnesystemyprawne,jednakżekrytykowanebyłypoglądyskrajnych
dualistów,żesystemyteniemogąmiećżadnychpunktówstycznych.Podkreślanowza-
jemneoddziaływanieprawamiędzynarodowegoiwewnętrznego,jeślichodzioproces
tworzeniaichnorm.Wbrewklasycznymteoriomdualistycznymwysuwanybyłpogląd,
żeprawomiędzynarodowejakotakiemożebyćstosowanewewnątrzpaństw.
NaprzykładS.Rozmarynuważał,żetraktatywiążącePolskęmająwnaszychstosunkach
wewnętrznychskutecznośćexpropriovigore.
C.Berezowskiwprowadziłrozróżnieniemiędzyobowiązywaniemprawaajegosto-
sowaniem.Zdaniemtegoautoraprawomiędzynarodowejestdlaprawakrajowego
określonegopaństwaprawemobcym.Ponieważnaterytoriumpaństwaobowiązuje
jegowłasneprawo,zatem,gdychodzioprawoobce,możemymówićconajwyżejojego
stosowaniu.WedługC.Berezowskiego,ntworzącprawomiędzynarodowe[...]państwa
zaciągająwzajemniedwaodmiennezobowiązania:jednymznichjestzobowiązanie
stosowaniaprawamiędzynarodowegowstosunkachzewnętrznychpaństw(wtymzna-
czeniuprawomiędzynarodowejestprawemobowiązującym),drugim-zobowiązanie
stosowaniategoprawawewnątrzpaństw(wtymznaczeniuprawomiędzynarodowe
jesttylkostosowane)”18.
18
C.Berezowski,Prawomiędzynarodowepubliczne,cz.1,Warszawa1966,s.112.
