Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
umożliwiaprześledzeniedziejównietylkostosowanejterminologii,lecz
takżenaukowo-społecznychkonsekwencjizmiennościpostawwobec
osóbzniepełnosprawnościąintelektualną.Obaaspektymająistotne
znaczeniedlasensupodjętychprzezemnierozważańwdalszych
partiachrozprawy.
Powiązanieterminów„niedorozwójumysłowy”i„niepełnosprawność”
nastąpiłowdefinicjizroku2002,cobyłowyraźnymsygnałem
językowej,semantycznejzmianywopisiestanukojarzonego
wprzeszłościznaznaczającąterminologią.Wspomnianadefinicja,
zamieszczonawdziesiątymwydaniupodręcznikadawnegoAAMRpt.
Niedorozwójumysłowy:definicja,klasyfikacjaisystemywsparcia
(MentalRetardation:Definition,ClassificationandSystemsofSupports)
[Luckassoniin.2002],brzminastępująco:
Niedorozwójumysłowyjestniepełnosprawnościącharakteryzującąsięznacznymi
ograniczeniamizarównowfunkcjonowaniuintelektualnym,jakizachowaniu
przystosowawczymwyrażającymsięwpojęciowych,społecznychipraktycznych
umiejętnościachprzystosowawczych[Luckassoniin.2002;cyt.zawww.aaidd.org].
Wynikająceztejdefinicjikoncepcjeniepełnosprawnościiwsparcia
przedstawionoiwyjaśnionowsposób,którywprostotwierałdrogę
kuradykalnejzmianieterminologicznejiwypracowaniumechanizmów
diagnostycznychwpełniuwzględniającychznaczenieumiejętności
przystosowawczych,czegobrakowałowcześniejszymdefinicjomiich
wykładniom[zob.Kostrzewski1997].Ostateczneprzesunięcie
terminologiczneioficjalnewprowadzenienowegonazewnictwabyło
więckonsekwencjąprocesuzmian,któreobserwowaliśmy
wdefiniowaniuniepełnosprawnościintelektualnejnaprzestrzeni
ostatnichpięćdziesięciulat.
Pojawiasię,niestety,innyproblem,któregonaturajestściśle
lingwistyczna.Popierwszeangielskiwyraz
disability
tłumaczony
powinienbyćraczejjako‘niezdolność’bądź‘niemożność’,anie
‘niepełnosprawność’.Podrugie–akwestiatajestszczególnieistotna
–wyrazu„niepełnosprawność”nieodnotowująsłownikijęzykapolskiego
[zob.Szymczak1995,s.329].Pojawiasięnatomiastprzymiotnik
„niepełnosprawny”,wyjaśnionynastępująco:„nieosiągającypełnej
sprawnościfizycznejwskutekułomnościlubupośledzeniaumysłowego”
[Szymczak1995,s.329];dopuszczasięrównieżjegoużycie
rzeczownikowewznaczeniu„człowiekułomnyfizycznielubupośledzony
umysłowo”[Szymczak1995,s.329].
Dośćwyraźniemożemyzatemdostrzecpewnąkonwencjonalność
wposługiwaniusięokreśleniem,którenieposiadaswejdefinicji,
conasuwarównieżwniosekoeufemistycznymcharakterzewyrazu
„niepełnosprawność”wobecterminówtypu:„niesprawność”,
„ułomność”,„kalectwo”,„upośledzenie”,„niemożność”,zktórymi
tworzywłaściwiegrupęsynonimicznąlubprzynajmniejbardzozbliżoną
semantycznie3.
