Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
opisałrównieżCharlesDickens[1955]wswychreportażachzlat1850–
1857.PrzykładBedlamukazuje,jakwrzeczywistościtraktowanoprzez
wielestuleciszaleńcówiidiotów,cowswychtekstachanalizowałdość
jednoznacznieM.Foucault.
Wartowtymmiejscuodnieśćsięrównieżdoznanychsłówzpiątego
aktu
Makbeta
,wypowiadanychprzeztytułowegobohatera:
Życiejesttylkoprzechodnimpółcieniem,
Nędznymaktorem,któryswojąrolę
Przezparęgodzinwygrawszynascenie
Wnicośćprzepada–powieściąidioty,
Głośną,wrzaskliwą,anicnieznaczącą[Szekspir1973,s.812].
Koncepcjainterpretacyjna,którązaproponujęwobectekstów,wktórych
znaczącąrolęodgrywabohaterzniepełnosprawnościąintelektualną,
wdużejmierzeodnosićsiębędziedoestetyczno-ontologicznejkategorii
tragizmu.WprzypadkudziełdramatycznychShakespeare’atrudno,
rzeczjasna,byłobydoszukiwaćsiętakwłaśniezdefiniowanychpostaci,
aleniebezznaczeniadladalszychrozważańpozostajefaktobecności
wjegowybranychtekstachkonkretnychnawiązańdoterminologii,która
musiałabyćwdośćpowszechnymużyciubliskodwieścielatprzed
wstępnymipróbaminaukowegowyjaśnieniapojęć,naktórychoparta
zostałarodzącasięnapoczątkuXIXwiekunowoczesnapsychiatria
iwywodzącasięzniejoligofrenopedagogika.Obecnośćokreślenia
„idiota”wprzytoczonymtekściemożnapotraktowaćjakoważny
elementprocesuróżnicowaniamiędzyliterackimsposobem
wykorzystaniaznaczeńidiotyzmuiszaleństwa,coniejestprzecież
czymśdokońcaoczywistym,równieżwczasachnamwspółczesnych.
Tymbardziejwartodobitniewskazaćnajasnąintencjęautora,byżycie
porównaćdoopowieściidiotyanieszaleńca,costanowiwistocieważny
kontekstinterpretacyjnydlacałegoarcydziełanajwybitniejszegospośród
nowożytnychdramaturgów.Należymiećjednocześnieświadomość,
żejesttozaledwieniewielkifragmenttekstu,wktórymtowłaśnie
szaleństwo,rozumianejakozaburzeniapsychiczne,odgrywaowiele
bardziejznaczącąrolęniżzaledwiemuśniętyproblemidiotyzmu,
pojmowanegojakoograniczenieintelektualnelub,zgodnie
zdosłownościąilogikącałejwypowiedziMakbeta,jakogłupota.
Świadcząotymjegosłowawypowiedzianebezpośrednioprzed
przywołanąwcześniejfrazą:
Awszystkiewczoratobyłypochodnie,
Któregłupocienaszejprzyświecały
Wdrodzedośmierci.Zgaśnij,wątłeświatło![Szekspir1973,s.812]
ObecnośćwtekstachShakespeare’anawiązańdoidiotyzmu
wznaczeniuodmiennymodszaleństwa–powszechnieobecnego
wliteraturzeodczasówantycznych–stanowizatemważneświadectwo
zarównorozwojuświadomościwtymzakresie(zapewnenietylko
