Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Intonacja
19
cąplanwyrażaniaiplantreści.Dzielisięnatrzyczęściskładowe:akcentsuprema-
tyczny(logiczny),suprematycznąprepozycję,suprematycznąpostpozycję.Każdy
supremmacechydystynktywne,relewantneiinwariantne.Relewantnośćiinwa-
riantnośćcechsuprasegmentalnychzależyodkontekstu(napodstawieteoriiN.Tru-
bieckiegoorelatywnejpodstawiecechdystynktywnych).Autorzyzauważają,że
nopadającykierunekprzebiegutonu,tonniski,wzdłużenieiloczasuorazspadek
poziomuintensywnościkonstytuujepolskiejednosuprematycznewypowiedzenia
oznajmujące,przebiegrosnąco-opadający,tonwysoki,wzrostiloczasuorazpo-
ziomuintensywności-tworząpolskiejednosuprematycznewypowiedzeniawy-
krzyknikowe”(tamże,s.17-19).Autorzywyróżniająsiedemjednostekfonologii
suprasegmentalnej:supremoznajmujący,pytającyzesłowempytajnym,pytający
bezsłowapytajnego,zespójnikiemprzeciwstawnymna”,supremimplikujący,
supremwykrzyknikowyorazsupremparentetyczny.
1.2.Intonacja
Intonacjajestzjawiskiemprozodycznymoogromnymznaczeniukomunika-
cyjnym.Wmowiezależyonaodwieluczynników,doktórychzaliczasię:cechy
swoistedanegojęzyka(strukturaakcentowa,wzorytonalnewjęzykachtonal-
nych),cechypsychozycznemówiącego(sprawnośćoddechowo-fonacyjna),jego
cechyosobowości,emocje,uwarunkowaniakulturoweisocjoekonomiczne.
Intonacjaodznaczasiędużąautonomią.Zjednejstronyjednostkiintonacyjne
sązależneodstrukturysemantycznej,zdrugiejjednaksamewpływająnaznacze-
niewypowiedzenia.Sąwprawdzieograniczanewczasieprzezdźwięczneseg-
menty,leczmająswobodędotyczącąwartościwysokości.Toczynizintonacji
zjawiskoszczególne,stanowiąceciekawy,choćniełatwyprzedmiotbadań.
1.2.1.Denicjeintonacji
Denicjeintonacjicechujedużażnorodność.Intonacjawwąskimrozumie-
niubywaokreślanajakozmianyparametruczęstotliwościpodstawowej(F
0),wy-
wołującepercepcyjnewrażeniemodulacjiwysokościdźwięku.Wniektórychkon-
cepcjachtraktowanajestszeroko,nawetjakoterminrównoznacznyzprozodią.
Ujęciaintonacjicharakteryzujewielośćperspektyw.Upodstawzyczno-aku-
stycznejkoncepcjiintonacjileżyanalizazmianokreślonychparametrówakustycz-
nych(np.Demenko1999;Jassem1973;Szczepankowski1985).Wedługdenicji
powstałychwduchuperspektywypercepcyjnejintonacjatomelodiamowybędąca
subiektywnymwrażeniemodbiorcy(vonEssen1967).Innagrupadenicjiokreś-