Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI.Badanianadprozodiąmowy
niaipytaniaouzupełnienie,intonacjaotwarta(progrediencja)stosowanajestwnie-
terminalnychzdaniachskładowych,aintonacjapytająca(antykadencja)cechujepy-
taniaorozstrzygnięcieinacechowaneemocjonalniepytaniaouzupełnienie.
TrzypodstawowekonturyintonacyjnewyróżniarównieżM.Wiśniewski(2001).
Kadencjęokreślajakointonacjętwierdzącą,charakterystycznądlawypowiedzeńza-
kończonychorazpytańouzupełnienieidefiniujejąjakowyraźnyspadekczęstotli-
wościpodstawowejwobrębieostatniegowyrazufrazy,nasylabachpoakcentowych.
Antykadencja,inaczejintonacjapytajna,obecnawpytaniachorozstrzygnięcieiwy-
powiedziachurwanych,charakteryzujesięznacznymwzrostemczęstotliwościpod-
stawowej,rozpoczynającymsięnasylabieakcentowanejostatniegowyrazufrazy.
ProgrediencjęM.Wiśniewskiokreślajakobrakzmianyczęstotliwościpodstawowej
wobrębieostatniegowyrazufrazy(tamże,s.124-125).
I.Sawicka(1995)zakonturneutralnyuznajeintonacjęzdaniatwierdzącego,
wpoczątkowejfaziektórejmelodiarośnie,poczymłagodnieopadalubutrzymuje
sięnawzględniestałejwysokości,abygwałtownieopaśćwostatnimwyrazie,na
sylabie(sylabach)poakcentowej.Zmianarelewantnaopierasięnastosunkuwyso-
kościsylabyakcentowanej,lubjejpoczątku,dowysokościsylabypoakcentowej.
Wedługautorkisłabazmianaintonacyjnaniewykraczapozapółoktawy.Wszyst-
kiezmianywysokościmelodiioponadpółoktawyokreślanesąjakoznaczne.
Zprogrediencjąmamydoczynienia,gdyintonacja,obejmującaostatniwyraz
frazy,nieodznaczasięzmianąwysokościwynoszącąconajmniej4półtony.Wy-
stępujeonawwypowiedziachprzerwanychlubwprzypadkach,gdywygłosfrazy
niepokrywasięzkońcemzdania(Sawicka1995,s.184).
Kwestiąsygnalizowaniazapomocąintonacjikontrastówgramatycznychise-
mantycznychzajęłasięwswychbadaniachL.Dukiewicz(1978).Postulujeona
stosowaniepodwójnegokryteriumwbadaniachprzebiegówintonacyjnych,po-
zwalającychnadefiniowaniefonologicznychjednostekintonacyjnychnapodsta-
wiekształtukonturuorazróżnicpoziomuwysokości.nIstotnąrolęwróżnicowaniu
typówwypowiedzimogąodgrywaćcechynieuwzględnionewopisieintonemów
polskich,naprzykładwzględneróżniceinterwału,tj.różnicemiędzykrańcowymi
wartościamiczęstotliwościwporównywanychprzebiegach,lubwzględneróżnice
wysokościwskalidanegogłosu”(Dukiewicz1978,s.52-53).nPrzyjęciedodat-
kowychkryteriów[...]możesięprzyczynićdoposzerzeniainwentarzakontrastów
intonacyjnychfunkcjonującychwjęzykupolskim”(tamże,s.89).7
7Autorkapodkreślajednocześnie,żenwoparciuokryteriaokreślającekierunekzmianF
0isto-
sunekmiędzymaksymalnymilubminimalnymiwartościamiF
0
wodcinkachprzebiegówdwukierun-
kowych(lubwielokierunkowych)możnaustalićtylkoniektórefunkcjekontrastówintonacyjnych.Cechy
tenieujawniająnp.różnicmiędzywypowiedziamioznaczającymipytanieorozstrzygnięcieawieloma
odmianamiwypowiedzioznaczającychkontynuację,międzyróżnymiwypowiedziamikontynuatywny-
