Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozrachunkipoprzełomie.Polskieprzekładyzliteraturybułgarskiejś
23
rosyjskiego1gwarantowałyprawomyślnośćideologicznątekstuibezpośrednio
wskazywały,jakimregułomnależysprostać(estetycznym,formalnym),bypropo‑
nowanyprzekładmócbezzastrzeżeńumieścićwporządkunowejkultury.Ztego
typupraktykami1incydentalniejednak1mamyrównieżdoczynieniawprzy‑
padkubułgarskiejliteratury21.
Wopisywanejsytuacjikulturotwórczafunkcjatłumaczazostałanakilkanaście
lat,zniezawinionychprzezśrodowiskotłumaczyprzyczyn,zakwestionowanalub
jednostronnie1instytucjonalniezmodyfikowana.Zewzględówpozaliterackich,
jawnieideologicznych,upolityczniononietylkosamakttranslacji,język(więk‑
szośćtekstówodzwierciedlaładominującąpoetykę,konwencjeiżywiołnowomo‑
wy),alejeszczeodmówionotłumaczomprawadosamodzielnego,wynikającego
zobiektywnychbądźsubiektywnychpobudek(estetycznych,historycznych)wy‑
borudziełprzekładanychnajęzykpolski.
LekturatytułówbułgarskichzespisuBibliografii…niepozostawiacieniawąt‑
pliwościcodopreferowanego(narzuconego)zakresutłumaczeń.Wyraźniedo‑
minująpozycje,którejednoznaczniewskazują,wjakisposóbplanowanoukład
odniesieńmającychfirmowaćprojektowanyporządekrozwojuliteratury1za‑
równominionej,jakiwspółczesnej.DokońcalatpięćdziesiątychXXw.tłuma‑
czyłosięprzedewszystkimwybraneutworyzbogategodorobkuautorówuzna‑
wanychzapodporęnowejrzeczywistości,aopiewającychsukcesyuczestników
walkantyfaszystowskich,bohaterówakcjipartyzanckichiprzyjaźńbułgarsko-
-radziecką(np.:Epospartyzancki13,Buntpiechoty117,Dniwojny133,
DzielnyCzawdar169,Drugakompania1151,dwawydania!22).Bardzoszyb‑
kowydawcyzaczęliteżinteresowaćsiętekstamifirmującymihasłaimitologie
realizmusocjalistycznego(np.:Bezmiedzy121,MłynLipowańskiego123,
Szklanemury144,Ludzieznowegodomu148,Ludzieimaszyny152,Prości
ludzie177,Górnicyiinneopowiadania194,Nadurwiskiem1119,Zawszeze
Stalinem1104).Równocześniepojawiłysiętłumaczenia(zzałożenianiebeletry‑
stycznych,awpraktycejawniehagiograficznych)biografiiprzywódców1ojców
założycielinowejrzeczywistości(np.dwapanegirykiróżnychautorówportretu‑
jąceGeorgiegoDimitrowa,pierwszegosekretarzaBKP,legendarnegodziałacza
międzynarodówkikomunistycznej145/63).
Namarginesieniniejszychrozważańwartozwrócićuwagęnafakt,żewięk‑
szośćtłumaczeńwspomnianejliteraturyagitacyjnejcharakteryzowałasiędoraź‑
nością,byniepowiedziećbardzoniskimpoziomemprofesjonalizmu.Zpewnością
nowomowa,niezależnieodswegonnarodowego”charakteru,wkażdymjęzyku
21W1952r.NaszaKsięgarniaopublikowałatłumaczonyzjęzykarosyjskiegozbióropowiadańbuł‑
garskich,firmowanynośnymiadekwatnymdosytuacjipolitycznejtytułemNazakręcie.Należyjednak
podkreślić,żewzasadzienawetwnajbardziejdogmatycznejfaziesocrealizmutłumaczebulgarików
obywalisiębezbratniegopromotorstwamoskiewskichwydawnictw.
22Liczbyoboktytułówwskazująmiejsce,jakiedanytytułzajmujewporządkuopracowaniaBiblio-
grafialiteraturytłumaczonejnajęzykpolskiś,s.1110.Dotyczytorównieżpozostałychcytowań.
