Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozrachunkipoprzełomie.Polskieprzekładyzliteraturybułgarskiejś
25
drugiejwojnyświatowej)miałaokazaćsięprozadwóchważnychdlabułgarskiej
literaturypisarzy1ElinaPelinaiJordanaJowkowa.Jednakiwtymwypadku
zadziałałduchepokiipozostałśladingerencjizewnętrznej.Proponowanepol‑
skiemuodbiorcytekstywyselekcjonowanowtakisposób,byujawnićpożąda‑
neprogramowozaangażowaniespołeczne,trudnyloswiejskichbohaterówitym
samymwzmocnićwymowęposzczególnychutworów(Gerakowie.Ziemia1
wprzypadkupierwszegotwórcy,Żniwiarz241wybranyzlistyutworówdrugiego
prozaika,alenieuznawanyprzezkrytykęzaszczytoweosiągnięcieartystyczne).
PrzeciwwagędlazachowawczegonurtutradycjistanowiłyprozaAngełaKaralij‑
czewaiGeorgiegoKarasławowaorazliryka(Wierszewybrane)sztandarowego
poetyreprezentującegonurtpoezjiproletariackiejNikołyWapcarowa.Zoczywi‑
stychwzględówzignorowanozupełniepomysłprzybliżeniaPolakomobciążonej
piętnemformalizmu/dekadenckości/zgniliznymoralnejpoezjimodernistycznej
1wierszesymbolistyPejuJaworowa,którepojawiłysięwformiezwartejpubli‑
kacjidopierow1972r.Znaczniewcześniej,choćitakzesporymnieuzasadnio‑
nymopóźnieniem,weszładoobieguspuściznajedynegoeuropejskiegoformatu
romantyka1ChristyBotewa(1960).
Wdekadzieodwilżowej1odpołowylatsześćdziesiątychubiegłegowieku
1mamydoczynieniazjakościowonowąsytuacją.Pojawiająsięjużtłumaczenia
utworów,którychautorzyrezygnujązopisunowejrzeczywistościzperspektywy
kolektywu(np.:Dwojewnowymmieście162,Mężczyźni191,Wsobotęwie-
czorem1113).Polskiodbiorcawkońcumógłsięprzekonać,żebułgarskalite‑
raturamawswymdorobkuwieleatrakcyjnychartystycznie,formalnietekstów,
ażywiołowa,skłonnazarównodoegzotycznego1zakorzenionegowwyobraźni
Bałkanówmitotwórstwa,jakiposzukującapowinowactwweuropejskimuniwer‑
salizmiewyobraźniamożeokazaćsięnadzwyczajinspirująca(np.prozaBłagiDi‑
mitrowej,JordanaRadiczkowa,EmilianaStanewa,WeryMutafczijewej).Kurio‑
zalnymprzedsięwzięciemtamtychczasów1czymożeraczejsojusznicządaniną
równoważącątwórczośćpisarzyuciekającychodideologicznychzobowiązań
1byłowprowadzeniedopolskiegoobieguczytelniczegopowieścisensacyjno-
-szpiegowskich.Zbliżejnieznanychpowodóważdwietłumaczki1wodstępie
jedenastulat(1963i1974)1przełożyłypowieśćAndrejaGuliaszkiegoKontr-
wywiad,dwarazypublikowanoŚladynaśniegu(przekładtejsamejautorki)oraz
jednokrotnieponadtrzystustronicowepowieścijegoautorstwa1Ludzieimaszy-
nyorazZłoteruno.DotejsamejgrupymożnazaliczyćteżSkrawekniebadla
trzech,Żołnierzecichegofrontu1155.Dobrze,żezrezygnowanoztłumaczenia
pozostałych,liczonychwdziesiątkachpowieściGuliaszkiego1konsekwentnie
24ŻniwiarzJowkowaukazałsięw1959r.,awięcchybanależałobytenfaktuznaćzaprzejawod‑
wilżywobowiązującymkursiepolitykikulturalnej.OpublikowałgoInstytutWydawniczyPAX,który
propagowałliteraturęotreściachkatolickichimiałambicjepośredniczyćwdialoguwładza1środo‑
wiskakatolickie.
