Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
58
Znaki–dyskursy–media
charakter.Takwięcmetaforycznośćjakotakajestuniwersalnącechąjęzyka,leczkażdy
językikrągjegoużytkownikówposługujesięinnąmetaforyką,wskazującąnaswoiste
dladanejkulturysposobydoświadczania,rozumieniaiwartościowaniaświata.Języki
różniteżbogactwookreśleńmetaforycznych,jakrównieżichzróżnicowanieistopień
koherencji.Itowłaśniejestwdzięcznepoledociekańbadawczych.
Sztukaobrazu:
iluzjaprzedstawiania,przedstawianieiluzji
Żadnadziedzinatwórczościartystycznejniematakdługiej,bogatejiróżnorodnej
tradycjijaksztukiplastyczne.Odczasówprastarychmalowidełnaskalnychdowspół-
czesnejncywilizacjiobrazu”zmieniałysiętechniki,styleifunkcjeprzedstawienia
ikonicznego,leczsamazasadajegotworzeniapozostałaniezmienna.Trafnieująłją
iopisałErnstH.Gombrich(1981),wskazując,żecałatwórczośćplastycznaopiera
sięnadziecinnieprostej,bojużprzezdziecistosowanej,zasadzieprymatukształto-
wanianadupodabnianiem,czemuodpowiadaregułaschematuikorekty.Twórca
musinajpierwzdecydować,cochceprzedstawićipoco(pomysł,motyw,koncepcja),
następnieokreślićogólnykształtobrazu(kompozycja,schemat,stereotyp),kończąc
namodyfikowaniuschematuidodawaniudoniegocharakterystycznychszczegółów
upodabniającychobrazdowygląduobiektu,którymaprzedstawiać.Powstałyobraz
topłaskapowierzchniapokrytafarbamiwokreślonymporządku,resztatotylkoiluzja.
Historiasztukitodziejesposobówwywoływaniaifunkcjiiluzji,czylipokazywania
tego,czegowobrazieniema(np.technikatrompel’oeil).
Wstarożytnościchodziłooiluzjęnieprzemijalności-posągiwładcówmiały
zapewnićimżyciewiekuiste(jakdziśpomniki).PóźniejGrecywymyślilimimesis,
wyznaczająciluzjinowezadania-posągiiobrazymiaływywoływaćzłudzenienaśla-
dowanianatury.Schematyitechnikitemusłużącedoprowadzilidoperfekcjitwórcy
renesansowiprzezzasadyperspektywylinearnej,sposobyoperowaniakoloremiświa-
tłocieniemorazumiejętnościchwytaniapostaciwruchuigestówruchsugerujących.
Ciągłemodyfikowanieschematówprzybliżającychdowiernegonaśladowanianatury
(realizmu,naturalizmu)zostałojednakradykalnieprzełamaneprzezimpresjonistów.
Odrzucilionischematyzmwyglądów,opartynawiedzyosposobachprzedstawiania
natury,gdyżpojawieniesięfotografiizmieniłosytuacjęmalarza-obiektywkamery
ifotochemicznyzapisświatłalepiejoddająwyglądświataniżwizjaartystyifarbyna
płótnie.Zamiastwięcrywalizowaćzfotografiąpodwzględemsposobuprzedstawiania
natury,malarzezajęlisięterazprzedstawianiemnaturysamegosposobuwidzenia,
czylipokazaniawrażeńpowstającychnwświeżymoku”
,zanimmózgprzerobijewzna-
czącyobraz.Tyleżemalowanekompozycjeplamikolorówniebyłyniczyminnym,jak
tylkonowąkonwencjąprzedstawiania,teżopartąnawiedzy.Żebybowiempokazać
migotbarwnychplamnasiatkówceoka,twórcymusieliznaleźćdlategoodpowiednią
