Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ja”romantycznewstrukturzepoetyckiejopowieści...
żeuczuciawnich[Balladachlirycznych]ukazaneprzydająważnościakcji
isytuacji,anieakcjaisytuacja-uczuciom.(47)
25
Wordsworthodrzucałpokusę,bywdzieleprzedstawiaćludzkąuczu-
ciowośćdlaniejsamej.Podkreślał,żeświatzjegozdarzeniaminiemoże
służyćtejuczuciowościjedyniezatło,leczprzeciwnie-toludzkieuczucia
mająoświetlaćobrazświata,nprzydawaćważnościakcjiisytuacji”.Wswo-
jejPrzedmowiewyrażałmyśl,którawpłynęłanaromantycznąorganizację
podmiotu-żenajważniejszymbodajzadaniempisarzawkażdejepocejest
rozbudzenieipogłębienieludzkiejzdolnościdowzruszeń,ależewłaściwe
wykorzystanietejzdolnościkryjesiędopierowpołączeniuwzruszenia
zrefleksją.
Wmoim,nazbytmożeobszernym,przywołaniuPrzedmowyWords-
worthaniebyłozamiarudokonaniaszczegółowejanalizyjegoprojektu
poezji.Wskazujęjedynienatejegoaspekty,któredwie,trzydekadypóźniej
znalazłyodzwierciedleniewpoezjipolskichpoetówromantycznychjakojej
istotnewyróżniki.Przedewszystkimjednakprzywołanetuwątkijegomyśli
pokazują,iżprzyczynyromantycznegokryzysubyłyniejakoodwrotnie
proporcjonalnedopowodów,którepodkoniecXIXwiekuwywołałykryzys
modernistyczny.Usiłowaniaromantykówszły,jakwidać,odpoczątkuku
odnowieniujęzykaprzeznadaniemucharakterunnormalnejmowyludzi”,
szłykuposzukiwaniomnaturalnościjęzyka,aprzeciwliterackiejkonwencji,
któratęnaturalnośćniszczyła,oddzielającliteraturęodrzeczywistości.Pro-
jektteoretycznyWordswortha(niezależnieodjakościartystycznejjego
wierszy,różnieocenianych)jestprzykłademtakiegousiłowaniauprogu
XIXwieku;jegopropozycjeznalazłypóźniejswojeodbiciemiędzyinnymi
wMickiewiczowskichballadach.Wtymprojekciepoezjijestimplicite
zawartypostulatsynkretyzmurodzajowego,wktórymangielskipoeta
dostrzegamożliwośćodrodzenialiteratury,asamtomlirycznychballad
wówczesnejsytuacjihistorycznejnabierałcechczynnegooporuwobec
zastanejtradycji.Angielscynpoecijezior”stalisięheroldamiromantyzmu,
wprowadzającymibezpośredniodotekstówliterackichzasadynowejteorii
poezji.
Wewczesnychromantycznychprojektachniedążysiędooddzielenia
poetyodświata,lecznaodwrót-poetamabyćsiłąłączącąduchoweprze-
strzenieludzkiejspołecznościwjejhistorycznychdziejach.Wordsworth
dopowiada,żeżadenzprzymiotówpoetynniewskazujenato,iżodróżniają
goodresztyludzijakieśjegozasadniczecechy,atylkostopieńnatężenia
jegowrażliwości”(57).Tennowywyróżnikjestjużzdecydowaniero-
mantycznymakcentemwdefiniowaniupoety.Podkreślasięwnimnatural-
ne,głębokiepokrewieństwotwórcyzszerokimkręgiemodbiorców(zwy-
