Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.KONCEPCJAPSYCHOSPOŁECZNEGOROZWOJUEGO
KoncepcjaE.H.Eriksona,odopublikowaniaporazpierwszy
Childhoodandsociety(1950),cieszysięwAmeryceniesłabnącąpopularno-
ścią.Szczególniewidaćtowliczbiecytowańjegopracwopracowaniach
zzakresuróżnychdyscyplin.Równieczęstoprzywoływanyjestwróżnych
działachpsychologii(klinicznej,osobowości,rozwoju),jakiwsocjologiiczy
pedagogice.Stałosiętak,ponieważjegokoncepcjapowstaławobszarze
granicznymreprezentantówróżnychdziedziniformowałasię10wzwiązku
zewspółpracąznimi(por.Witkowski,2000,s.525).Znaczeniejegokoncep-
cjibyłoszczególniewidocznewkontekścieczasów,wktórychpowstawała.
WStanachZjednoczonychokazałasięniezmiernieprzydatnymnarzędziem
analizzjawiskzwiązanychznarastającymiproblemamispołecznymi.Kry-
zyspolityki,władzyrzuciłcieńnacałepokolenieurodzonychnapoczątku
XXwieku.Skutkiemstałosięzwiększaniedystansumiędzypokoleniami
imanifestowanienegatywnychpostawprzezmłodszepokoleniewstosun-
kudostarszego.Skalaiintensywnośćzjawiskastałasięwtymczasiedla
wieluniepokojąca.
KoncepcjaE.H.Eriksonaidealniewpisujesięwsytuacjęrównoczesności
kryzysuspołecznegoikryzysuindywidualnego.Byłonwielokrotnie
uczestnikiemodbywającychsięnacałymświecieinterdyscyplinarnychde-
batnatematkondycjiedukacji,współuczestnikiemrefleksjidotyczącejhi-
storycznychwarunkówformowaniasiętożsamościamerykańskiejmłodzie-
ży(np.Erikson,1970b).Tozaangażowanienietylkoprzyniosłomuuznanie
naświecie,aleipozwalałomunieustanniedoskonalićswojąkoncepcję11.
Równocześniezjegopracąrozwijałysiępracebadaczy,którzywpisywali
sięwjegokoncepcję.Wlatach„(…)osiemdziesiątychpojawiłosięnaświe-
ciewielepróbrewaloryzacjipropozycjibadawczychEriksona(Witkowski,
2000,s.247).E.H.Eriksonwswojejkoncepcjizostawiłwieleniedokończo-
nychwątków,któremogłybyćzachętądlainnych,iniąsięstały.Najbar-
dziejznanymjestMarcia(1973),któregozasługąjestoperacjonalizacjasta-
tusówtożsamościpoprzezwprowadzeniedoichocenydwóchwymiarów
___
___
___
___
___
_
10Takoncepcjaformowałasięniemaldokońcajegożycia.Szczególniewidaćtowjej
warstwieteoretycznej.Początkowo,bardziejjakopraktyk,niekoncentrowałsięnaprecyzyj-
nymformułowaniupojęć.Zczasemjednakcorazwyraźniejzacząłjedefiniować,np.Identity
psychsocial,Lifecyclehuman(np.Erikson,1968b;1970a).Zdarzałomusię,żewkolejnychpra-
cachprzywoływałsiebiewniezmienionejformie(Erikson,2002,s.9),aleiżesampoddawał
swojewcześniejszesformułowaniakrytyce,np.sformułowaniedyfuzioniconfusion(Erikson,
1968b;1970b).
11Wkolejnychpublikacjachjegopojęciasącorazlepiejzdefiniowane–zatenbrakbył
wielokrotniekrytykowany–acałośćprzybierawyraźnąstrukturę.
18
