Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2Naturalnaikulturowalinia
rozwoju
2.1.WPROWADZENIE
Współcześnietrudnoznaleźćwpsychologiipodejście,którewyja-
śniałobyźródłarozwojupsychicznegopoprzezodwołaniesiędojednego
czynnika.Najczęściejbadaczeiteoretycyodwołująsiędomodelucztero-
czynnikowego.Wśródczynnikówrozwojuwymienianesąwtedyzadatki
biologiczne,środowisko(aspektfizycznyispołeczny),wychowanieina-
uczanieorazaktywnośćpodmiotu(Brzezińska,2000,s.109).Czynnikite
wróżnychujęciachsąróżniedefiniowaneipozostajązesobąwróżnych
relacjach.Mimożewymienianesącztery,czynnikamigłównymisąbiologia
ikultura.Toonewyznaczająprzeciwstawnekierunkirozwojuiuruchamia-
jąróżnejegomechanizmy.Relacjemiędzynaturąikulturąokreślająich
interakcje.LerneriHultch(1983,s.64;za:Brzezińska,2000,s.114-115)wy-
różniajątrzygrupyteoriiinterakcyjnych:słabo,umiarkowanieisilnieinte-
rakcyjne.KoncepcjeL.S.WygotskiegoiE.H.Eriksonanależyzaliczyćdo
silnieinterakcyjnych1.Wprzebiegucałegorozwojuwidząonidynamiczne,
niepowtarzalnewżyciuinnegoczłowiekainterakcjemiędzynaturąikultu-
rą.Wynikiemichścieraniasięwjednostkowymrozwojusąspecyficznedla
każdegoczłowiekajegowłaściwościijegostyldziałania.
Wychowanieinauczanietraktowanejestjakoczynnikpowiązanyzkul-
turowym.Sątomniejczybardziejintencjonalnedziałania(Gurycka,1980;
za:Brzezińska,2000,s.112)otaczającychdzieckoludzi,którychcelemjest
wprowadzeniegowkulturę.Beztegoczynnika,obecnegochoćwnaj-
prostszejpostaci,kulturaniemiałabyszansodegraćwrozwojuczłowieka
konstruktywnejroli.Bezniegożadenzadatekniezaktualizowałbysię
wkulturowejformie(Schaffer,1994b,s.99).WedługWygotskiego(2002b,
s.102-105),wprocesiewychowaniainauczaniakulturawrastawaktyw-
nośćumysłowąipraktycznądziecka.Powodujeto,żezczasemtakżeak-
___
___
___
___
___
_
1AnalizakoncepcjiE.H.Eriksonaniepozwalazaliczyćjejdogrupysłabointerakcyjnych
(Brzezińska,2000,s.114)iprzypisaćśrodowiskujedyniefunkcjętła.
24
