Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Rozdział1.Kara,karykryminalneikarapozbawieniawolności
Karakryminalnapowinnabyćnieuniknionąodpowiedziąnapogwałcenie
prawa.Jakwskazująbowiembadania(Grogger,1991;Eide,1994iJacobsiPiquero,
2013),nieuchronnośćkary(rozumianejjakostopieńpewności,żeprzestępcazo-
staniearesztowanyiskazany)wwiększymstopniudziałananiegoodstraszająco
niżto,jakwielkądolegliwośćonjejprzypisuje.Nieoznaczatobynajmniej,że
cierpieniezwiązanezkarąmożebyćznikome.Wspólneoddziaływanieobydwu
wspomnianychczynnikówmatutajkluczoweznaczenie(Mendes,2004).
Wartododać,żechoćwspółcześniekarękryminalnąwymierzasięjedynie
żywemuczłowiekowi,wśredniowieczukaranotakżezwłoki,martwąnaturę:
chłostanomorzeiwypuszczanowniebogradstrzał(Warylewski,2007),ado
1845rokukaranotakżezwierzęta(stawianojeprzedsądem,skazywanomiędzy
innyminaśmierć,torturyczynawięzienie,gdzieprzebywałyrazemzludźmi;
Gazzaniga,2011).Choćdziśkaraniezwierzątimartwychobiektówmożenamsię
wydawaćzaskakujące,należypamiętać,żewśredniowieczukaramiałacharakter
przedewszystkimodwetowyisakralny.Wskazywałanakonsekwencjegrzechu
(okrutnąkaźń)iobowiązekprzestrzeganiaprzykazańbożych,któredotyczyły
każdego(Foucault,1975).Wzmacniałapoczuciewspólnotyiutwierdzaławsłusz-
nościprzestrzeganiazasadmoralnychosobyuczestniczącewwykonaniuwyroku
(GerberiJohnson,2007).Ponadto,takdawniej,jakidziś,pełnionaniezwykle
ważnąrolęwzaspokajaniuludzkiejpotrzebyodpłatyzakrzywdę,stajesiękon-
trolowanymśrodkiemwyrazudlasilnychnegatywnychemocjispołecznych.Do
współczesnychcelówkaryzaliczasię:odwet,prewencjęszczególną,prewencję
ogólnąoraznaprawienieszkodyizapewnieniesatysfakcjipokrzywdzonemu
(Marek,2005).
Zakresirodzajdolegliwości,któreniesiezasobąkarakryminalna,zmieniałsię
naprzestrzeniwieków:odczasówgdykaraśmiercibyłanajczęściejstosowanym
środkiemprzymusu,częstopoprzedzonymtorturami,arepertuaruoddziaływań
karnychdopełniałykarycielesne,hańbiące(np.banicja,piętnowanie)ifinansowe,
doczasówobecnych,gdywwielupaństwachkaraśmierciitorturysązakazane.
WewspółczesnejPolscedolegliwościkarykryminalnejgodząwUwolność,mienie,
cześćorazinnedobraprawnesprawcyprzestępstwa”(Sienkiewicz,2012,s.139).
Cierpieniezniązwiązaneprzeniosłowięcswójpunktciężkościzesferycielesnej
nasferępsychologicznąiekonomiczną(Foucault,1975;FalcónyTellaiFalcón
yTella,2006).Granicedolegliwościkarykryminalnejwyznaczazasadahuma-
nitaryzmu.NajejstrażystoimiędzyinnymipolskaKonstytucjaz1997roku,
jakrównieżPowszechnaDeklaracjaPrawCzłowiekaz1948rokuczyEuropejska
KonwencjaPrawCzłowiekaiPodstawowychWolnościz1950roku.Zasadata
obejmujezakazstosowaniatortur,karcielesnychoraznieludzkiegoiponiżającego
traktowaniaoraznakazposzanowaniaUgodnościludzkiejpodejrzanego,oskar-
żonegoiskazanegozaprzestępstwo”(Marek,2005,s.245).Podkreśla,żenawet
sprawcanajcięższejzbrodniwciążpozostajeczłowiekiem(Warylewski,2004).
