Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
układutychrysównatury,któredecydująojejpięknie.Przetoodkry-
wamyinaśladujemynaturęnaśladującstarożytnych.
Doświadczeniehumanizmu,któreobjęłoItalięwXIViXVw.,
byłodoświadczeniemoniezwykłymznaczeniudlacałejrenesansowej
Europy,wXVIw.rozpościerającejsięjużodSewillipoKrakówiod
RzymupoLondyn,i–jakjużpowiedzieliśmy–zasadniczoróżniącej
sięodświataXV-wiecznychhumanistów.TojużEuropawielkiego
ErazmazRotterdamu(1467lub1469–1536)iMarcinaLutra(1483–
1546),toFrancjaFranciszkaIiostatnichWalezjuszy,zaktórych
panowaniatworzyłPierreRonsard(1524–1585),toPolskaostatnich
JagiellonówiJanaKochanowskiego(1530–1584).Przyswojenie
włoskichideiodrodzeniaihumanizmunacałymniemalterytorium
europejskimniespowodowałowżadnymrazieprostegopowiększenia
zasięgurenesansuwłoskiego.WprawdzieItalianadalpozostawała
autorytetem,ajejuniwersytetycelempielgrzymekscholarówzzaAlp,
aleprzeszczepianenanowygruntizderzanezproblemamizmienia-
jącychsięczasówideewłoskiegoquattrocentazyskiwałynowetreści,
awiekXVIstawałsięcorazwyraźniejzjednejstronyrenesansem
światachrześcijańskiego,zdrugiejzaśokresembudowaniawnowym
duchukulturnarodowych.
W2.poł.XVw.pojawiłsięjedenjeszczeczynnik,którymiał
zmienićnietylkoobrazpiśmiennictwatejepoki,aleizasadniczymo-
delówczesnejkultury.Byłonimwynalezienieirozpowszechnienie
druku.W1455r.JohannesGutenbergodbiłBibliętzw.42-wierszową,
awnajbliższychdekadach,dokońcastuleciaspodprasdrukarskich
wEuropiewyszło,jakobliczono,ponad35tys.nakładówksiążek.
Błyskawicznierozwijającasięnczarnasztuka”byłaprawdziwymmo-
toremprzyspieszającymrozprzestrzenianiesięnowychideiiniespo-
sóbprzecenićjejznaczeniawXVIw.Dziękidrukowiwniebywały
sposóbrozwijałasięfilologia,szybkoiwdużychnakładachukazy-
wałysięedycjepismstarożytnych,zarównogreckich,jakrzymskich,
wydawaneirozpowszechnianebyłypismahumanistów.Dostępne
stałosięszerszejpublicznościPismoŚwięte,niebezuszczerbkudla
jednościKościołapowszechnego.Rozrosłasięteżrzeszaczytającej
publiczności,któranaswójsposóbbędziewpływaćnakształtlitera-
tury,domagającsięzaspokojeniawłasnych,różnorodnychgustów.
Względnietaniaiszybkoprodukowanaksiążkamiałapozatym
13
