Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Teoriarólmiędzynarodowych
wtrakciektóregowykształcasięwjednostcepoczucietożsamościizdolnośćdo
samodzielnegomyśleniaorazdziałania.
16
RobertA.Dahlwyraźniedostrzegaaspektnarzuconejrolispołecznej,określając
nrolę”jakowzórspodziewanegozachowaniajednostkipodzielanyprzezczłonków
grupy.DlaFrancisaMerrillanrola”jestzachowaniemnakazanymispodziewa-
17
nymzewzględunapozycjęzajmowanąprzezjednostkę.Podobnepodejściepre-
18
zentujewpolskiejsocjologiiJerzyWiatr.Zwracaonuwagęnasubiektywnyaspekt
postrzeganiaroliprzezgrupę.Wedługniegonrolaspołeczna”jesttozachowanie,
któregogrupaoczekujeoddanejjednostkiwwynikuzaakceptowaniaokreślonej
pozycjitejjednostkiwłoniegrupy.WybitnypolskisocjologFlorianZnaniecki
19
uznaje,żenrolaspołeczna”tospecyficzny,uporządkowanysystemdziałańspo-
łecznych,natomiastJanSzczepańskidefiniujenrolęspołeczną”jakowzględniestały
iwzględniespójnysystemzachowań(działań),będącychreakcjaminazachowanie
sięinnychosób,przebiegającychwedługmniejlubwięcejustalonegowzoruktórych
grupaoczekujeodswoichczłonków.
20
Jakwynikazretrospekcjibadańjednaogólnateorianrolispołecznej”nigdynie
powstała.ZaBrucemJ.Biddlemmożnawymienićpięćgłównychpodejść,jakie
wykształciłysięwprocesiebadaniateoriirólwnaukachspołecznych:
21
poznawcze(cognitiveroletheory)-zwracadużąuwagęnazależnościmię-
dzyoczekiwaniamiwzględemjednostki,ajejzachowaniem(JacobMoreno);
strukturalne(structuralroletheory)-koncentrujesięnastrukturachspo-
łecznych,obejmującychpozycjeirolejednostek(RonaldS.Burt,Michael
J.Mandel);
22
interakcjonizmusymbolicznego(symbolicinteractionistsroletheory)-ak-
centujerolejednostekiichewolucjewdrodzeinterakcjispołecznych
(GeorgeMead,SheldonStryker,GeorgeSimmel,ErvingGoffman);
23
funkcjonalne(functionalistroletheory)--koncentrujesięnazachowaniu
jednostki,zajmującejokreślonąpozycjęspołecznąwstabilnymsystemie
społecznym(RalphLinton,TalcottParsons);
16
AnthonyGiddens,Socjologia,WydawnictwoPWN,Warszawa2006,s.732.
17
RobertA.Dahl,ModernPoliticalAnalysis,Prentice-Hall,EnglewoodCliffs1976,s.113.
18
FrancisE.Merrill,SocietyandCulture:AnintroductiontoSociology,Fourthedition,
Prentice-Hall,EnglewoodCliffs1969,s.114.
19
JerzyWiatr,Społeczeństwo.Wstępdosocjologiisystematycznej,wyd.szóste,PWN,Warszawa
1976,s.109-113.
20
FlorianZnaniecki,Społecznarolastudentauniwersytetu,WydawnictwoNakom,Poznań
1997,s.37;JanSzczepański,Elementarnepojęciasocjologii,PWN,Warszawa1965,s.81-82.
21
BruceJ.Biddle,RecentDevelopmentinRoleTheory,nAnnualReviewofSociology”,Vol.12,
No.1,1986,s.70-76.
22
RonaldS.Burt,PositionsinNetworksnSocialForces”,Vol.55,No.1,September1976,
s.93-122;MichaelJ.Mandel,LocalRolesandSocialNetworks,nAmericanSociological
Review”,Vol.48,No.3,June1983,s.376-386.
23
Zob.szerzej:KarenHeimer,RossL.Matsueda,RoleTaking,RoleCommitment,and
Delinquency:ATheoryofDifferentialSocialControl,nAmericanSociologicalReview”,Vol.59,
No.3,June1994,s.365-390.
