Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nRolemiędzynarodowe”jakokategoriarólspołecznych
25
państwświatapozakończeniuzimnejwojny:ichciągłośćizmianęwodniesieniu
doładudwubiegunowego.
41
Wnauceostosunkachmiędzynarodowych,podobniejakwinnychdyscyplinach
naukspołecznych,brakjestjednej,powszechnieprzyjętejdefinicjinroli”.Ziemowit
JacekPietraśdefiniujenrolęmiędzynarodową”jakospójnysystemwybranychprzez
państwodziałańwstosunkachzewnętrznych.MałgorzataBieleckatraktujenrolę
42
międzynarodowąpaństwa”jakozorganizowanyicelowysystemoddziaływańjed-
negopaństwanainne,będącyfunkcjąsubiektywnejocenystosunkówmiędzyna-
rodowych,atakżewpływuśrodowiskazewnętrznego.
43
Pojęcienról”możnadefiniowaćprzezpryzmatróżnychteoriistosunkówmiędzy-
narodowych.Wnurcieneorealistycznym(realizmiestrukturalnym)koncepcjanro-
limiędzynarodowej”będziewyrażaćpodejściesystemowe,tzn.roleodgrywane
przezpaństwobędąprzedewszystkimwarunkowanestrukturąsystemumiędzyna-
rodowego,główniedystrybucjąsiływsystemie.Opozycjipaństwanaareniemię-
44
dzynarodowejdecydujeichrelatywnasiła,będącawypadkowąliczbyludności
iwielkościterytorium,zasobównaturalnych,potęgigospodarczej,siłymilitarnej,
stabilnościpolitycznejikompetencjiprzywódców.Realiściklasyczni,jakHans
45
Morgenthauistrukturalni,jakKennethWaltzignorująwewnętrznezmienne,które
wpływająnakształtodgrywanychprzezpaństworólmiędzynarodowych.Podobne
założeniazawieraglobalizm(neomarksizm).Zgodnieztąteorią,rolemiędzyna-
rodowepaństwadeterminowanebędąprzezichusytuowaniewstrukturzesystemu
międzynarodowegoizależneodtego,czypaństwoznajdujesięwtzw.centrum,
półperyferiachczyperyferiach.Wteoriiliberalnejrolepaństwabędąwypadkową
wieluróżnorodnychczynników,anaichrodzajwpływmająlicznepodmioty
wewnątrzpaństwowe(jednostki,grupyspołeczne,rząd).Wnurciebehawioralnym
natomiastrolemiędzynarodowepaństwasąodzwierciedleniemcechizachowań
decydentów.Winnychpodejściachteoretycznych,takichjak:konstruktywizm,
postmodernizmiwteoriikrytycznej,trudnomówićoobiektywnychrolachmiędzy-
narodowychposzczególnychaktorów,ponieważ-zgodniezzałożeniamitych
nurtów-nieistniejeobiektywnarzeczywistość,awiedzajestwytworemperspek-
tywyspołecznejbadacza.
46
41
PhillipeG.LePrestre(red.),RoleQuestsinthePost-ColdWarEra:ForeignPoliciesin
Transition,McGill-Queen’sUniversityPress,Montreal1997.
42
ZiemowitJ.Pietraś,Pojęcieiklasyfikacjarólmiędzynarodowych,UMCS,Międzyuczelniany
InstytutNaukPolitycznych,CentralnyProgramBadańPodstawowych11.10.2.2.1,Lublin1989,s.20.
43
Bielecka,op.cit.,s.180-181.
44
Por.Rosenau,op.cit.,s.213;Walker(red.),op.cit.,s.271.
45
KennethN.Waltz,TheEmergingStructureofInternationalPolitics,nInternationalSecurity”,
Vol.18,No.2,Autumn1993,s.50.
46
Por.TeresaŁoś-Nowak,Stosunkimiędzynarodowe.Teorie-systemy-uczestnicy,Wydaw-
nictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław2000,s.190-192;Pietraś,Rolemiędzynarodowe...,
s.4.Opracowanianatematróżnychteoriistosunkówmiędzynarodowychzob.np.JacekCzaputowicz,
Teoriestosunkówmiędzynarodowych.Krytykaisystematyzacja,WydawnictwoNaukowePWN,
