Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Teoriarólmiędzynarodowych
Wielunaukowcówzapodmiotrolimiędzynarodowejprzyjmujepaństwo,trak-
tującjejakoodpowiednikaktorastosunkówmiędzynarodowych.Innitwierdzą
47
jednak,żerolemiędzynarodowemogąodgrywaćnietylkopaństwa,lecztakże
aktorzypozapaństwowi,np.:organizacjemiędzynarodowe,korporacjetransnaro-
doweczygrupynacisku.Zewzględunaniewielkiemożliwościoddziaływania
rzadkojednostkiodgrywająznaczącerolemiędzynarodowe.
48
Założeniemniniejszejpracyjestpodejściekompleksowe,niezamykającesię
wjednejteoriistosunkówmiędzynarodowych.KorzystającztwierdzeniaRichar-
daC.Syndera,zakładamy,żeteoriarólmiędzynarodowychumożliwiabadania
nwpoprzek”różnychpoziomówanalizy.Zgadzamysięrównieżztezą,żerole
49
międzynarodowemogąodgrywaćnietylkopaństwa,lecztakżeinnepodmiotysto-
sunkówmiędzynarodowych.Niemniej,wdalszejczęścirozdziałuskoncentruje-
mysięnaprzedstawieniuaspektówteoretycznychrolimiędzynarodowejpaństwa,
anastępniezbadamyużytecznośćteoriirólmiędzynarodowychdoanalizowania
oddziaływańUniiEuropejskiej.
Biorącpoduwagędotychczasowąanalizę,stwierdzamy,żerolemiędzynarodo-
wepaństwatosystemjegooddziaływańnainnychuczestnikówstosunkówmiędzy-
narodowych,determinowanychczynnikamiwewnętrznymiizewnętrznymi.Za-
zwyczajoddziaływaniasąświadomeicelowe.Niemożnajednakwykluczyć,że
aktorstosunkówmiędzynarodowychbędziepełnićrolenieświadomielubwsposób
niedokońcazdefiniowany.Rolemiędzynarodowepaństwasąściślezwiązanezjego
politykązagraniczną.Rolemiędzynarodoweniesąstatyczne;zmieniająsiępod
wpływemprocesówzachodzącychwewnątrzpodmiotu,jakrównieżwśrodowisku
zewnętrznym(międzynarodowym).Nakształtrólmiędzynarodowychdanegopod-
miotuskładasięwięckompleksczynnikówwewnętrznychimiędzynarodowych,
ujmowanychjakouwarunkowaniarólmiędzynarodowych,określanetakżejako
czynnikiwarunkujące,determinanty(czynnikideterminujące).
3nUwarunkowaniarólmiędzynarodowych
Uwarunkowaniarólmiędzynarodowychobejmująwieleróżnorakichczynni-
ków.Wprzypadkuróżnychaktorówstosunkówmiędzynarodowychmamydoczy-
Warszawa2007;RobertJackson,GeorgSørensen,Wprowadzeniedostosunkówmiędzynarodowych.
Teorieikierunkibadawcze,WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2006;Scott
Burchill,RichardDevetak,AndrewLinklater,MatthewPaterson,ChristianReus-Smit,JacquiTrue,
Teoriestosunkówmiędzynarodowych,KsiążkaiWiedza,Warszawa2006.
47
Por.PeterKatzenstein,Introduction:AlternativePerspectivesonNationalSecurity,[w:]
idem(red.),TheCultureofNationalSecurity:NormsandIdentityinWorldPolitics,Columbia
UniversityPress,NewYork1996.
48
Bielecka,op.cit.,s.179.
49
Zob.RichardC.Snyder,Foreword,[w:]Walker(red.),op.cit.,s.XII-XII.
