Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwarunkowaniarólmiędzynarodowych
33
minantyzewnętrzne(międzynarodowe).Podobniejakwprzypadkuuwarunkowań
wewnętrznych,możnajepodzielićnadwiegrupyuwarunkowań:obiektywneisu-
biektywne.Dogrupyuwarunkowańzewnętrznychobiektywnychzaliczasię:trend
ewolucjiśrodowiskamiędzynarodowego,pozycjępaństwawsystemiestosunków
międzynarodowych,strukturęizasięgumownychpowiązańmiędzynarodowychoraz
obowiązująceprawomiędzynarodowe.
Trendyewolucjiśrodowiskamiędzynarodowegooznaczająprocesymiędzyna-
rodowe,któremająwpływnadziałaniaróżnychaktorówstosunkówmiędzynaro-
dowychipodlegająinternalizacji.Determinująonezachowaniapaństw,awkon-
sekwencjiwpływająnadeklarowaneiodgrywaneprzeznichrole.Mogąstanowić
równieżpodstawędlarólnarzucanychpaństwu.Stopieńwpływutrendówwystępu-
jącychwśrodowiskumiędzynarodowymnarolepaństwabędziezależałodjegopo-
zycjiwsystemiestosunkówmiędzynarodowych.Państwoosilniejszejpozycjijest
raczejtwórcąnowychtrendówlubprzynajmniejprzyczyniasiędoichrozwoju,na-
tomiastpaństwoopozycjisłabejniemawpływunazmianyładumiędzynarodo-
wego,jestzatobardziejpodatnenaichkonsekwencje.Pozycjawstosunkachmię-
dzynarodowychjestniezwykleważnymczynnikiemkształtowaniarólpaństwa.
Możnawręczpowiedzieć,żemiędzynarodowarolapaństwajestczęstodynamicz-
nymwyrazemjegopozycji.
68
Odjakichczynnikówzależypozycjapaństwa?Zpewnościąbardzodużywpływ
wywierapotencjałpaństwa,któryjestwypadkowączynnikówwewnętrznych:
obiektywnych(m.in.:wielkościterytorium,potencjałuludnościowego,zasobów
naturalnych,siłyekonomicznejinaukowo-technicznej,militarnej)orazczynników
subiektywnych(np.jakościsłużbyzagranicznejidyplomacji).Dużeznaczeniemają
równieżczynnikizewnętrzne,zwłaszczapostrzeganiepaństwaprzezinnychakto-
rówmiędzynarodowych.Procespostrzeganiazależnyjestodkulturypolitycznej69
ipoziomuwykształceniaspołeczeństwa,systemuwartościreprezentowanychprzez
społeczeństwoorazprzekonańreligijnychidominującejideologii,atakże-jak
podkreślaJózefKukułka-oddystansu(bliższylubdalszy,subregionalnylubregio-
nalny),geopolityki(wielkośćicharaktersąsiadów,zakresiintensywnośćstosun-
kówmiędzynimi),poziomucywilizacji(podobnylubróżny,wyższylubniższy).
70
Brakkontaktówmiędzypaństwaminaróżnychszczeblachmożeprowadzićdomis-
percepcji,atymsamymwpływaćnaroleoczekiwaneoddanegopaństwa.Istota
procesupostrzeganianiesprowadzasiędokształtowaniawizerunkówpodmiotów
izjawiskśrodowiskatylkowkategoriachfilozoficzno-psychologicznych,alewyra-
żaaktywnystosunekobserwującegopodmiotudoobserwowanejrzeczywistości.
68
Pietraś,Pojęcie...,s.21.
69
Zob.szerzejMartinW.SamsonIII,StephenG.Walker,CulturalNormsandNationalRoles:
aComparisonofJapanandFrance,[w:]idem(red.),op.cit.,s.105-122.
70
JózefKukułka,Teoriastosunkówmiędzynarodowych,WydawnictwoNaukoweScholar,
Warszawa2000,s.124in.
