Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RzeźbanowożytnawkręguJasnejGóryipolskiejprowincjizakonupaulinów
żniwozbierającwśródlicznychczęstochowskichrzemieślników(pozostałoichwtedytylko
ok.23%)80.
Najważniejszymnastępstwempomoruzlatach1629-1630byłoznacznezubożeniepozba-
wionejdochodówzhandluirzemiosłasąsiedniejCzęstochowy.Mimozwolnieniazpodatków
państwowych,kryzysfinansowymiastadoprowadziłdojegouzależnieniaodklasztorujasno-
górskiego.Pauliniudzieliliwtedyrajcomznacznejpożyczki,którejspłatazajęłamiastukilka-
dziesiątlat.Wkrótkimczasieprzejęliteżnależącedomiastagruntysąsiadującezmajątkiem
klasztornym–nadziałkachtychpowstaływlatach40.XVIIw.klasztornowicjacki,zeskupioną
przynimosadąrolno-rzemieślniczą,orazwyjętaspodjurysdykcjimiejskiejkaplicaiszpitalśw.
Jakuba81.NautracieznaczeniaprzezCzęstochowęzaważyłaponadtonieprzychylnajejrozwo-
jowipolitykaówczesnychstarostówolsztyńskichiokolicznejszlachty,którzydzierżawiącwXVI
i1.połowieXVIIw.wykupioneodrajcówwójtostwo,gromadziligruntymiejskiepodjurydyki,
naktórychrozwijalikonkurencyjnydlamiejskiegohandelirzemiosłocechowe82.Złąsytuację
przypieczętowałygrabieżipożarmiastaw1652r.83
Właśniewtymokresiedokonałasięzasadniczazmianawgospodarczymcharakterze
Częstochówki.Regestrpoborowyz1629r.odnotowujetuuprawyna15łanach84,jednakdla
corazwiększejliczbymieszkańcówwsirolnictwoihodowlastałysiędrugorzędnymźródłem
dochodów.Podstawowestałysięodtądusługizwiązanezruchempielgrzymkowym,produkcja
orazhandelartykułamispożywczymi,wtympiwem,wyróbisprzedażdewocjonalióworaz
corazbardziejdynamicznierozwijającesięróżnedziedzinyrzemiosła85.Przywilejz1635r.
zezwoliłzakonowinaorganizacjęwCzęstochówcejednegocotygodniowegotarguwsoboty86.
ZabiegipaulinówdoprowadziłydodostosowaniaorganizowanychwpobliskiejCzęstochowie
dorocznychjarmarków(wliczbiesześciuod1636r.,wcześniejtrzech)icotygodniowychtargów
poniedziałkowych,dorocznegorytmuruchupielgrzymkowego–świątidniodpustowych87.
Podczasgdyjeszczew1.trzydziestoleciuXVIIw.mieszkańcyCzęstochówkinabywali
wyrobyrzemiosłagłówniewCzęstochowie,demograficzneigospodarczeskutkizarazyzlat
1629-1630sprawiły,iżmiejscerzemieślnikówzcechówmiejskichzajęliflpartacze”osiadający
wCzęstochówce,którajakowieśbyłazwolnionazregulacjiprawodawstwacechowego.Mimo
iżjednazkonstytucjisejmowych,zatwierdzonawr.1627przezkrólaZygmuntaIIIiw1635
przezWładysławaIVWazęzabraniałaflhultajom”pracywpromieniumiliodkażdegomiasta88,
topozycjapolitycznaispołecznapaulinówpozwoliłaimnazlekceważenietegozakazuiutrzy-
mywaniewCzęstochówcelicznejgrupyrzemieślnikówróżnychspecjalności89.
80OpiswydarzeńzwiązanychzobiemafalamiepidemiipaulinijasnogórscyutrwaliliwkilkuzapisachwItomieLiber
Miraculorum...Zob.AJG2096,k.126,139.Por.też:Krakowski1948,s.129,142,152-153;Badora1959,s.5;Hoszowski
1966,s.462-463;Wartalska1990,s.35;Kęder1993,s.42.OgólneinformacjenatematepidemiidżumywKoronie
w2.poł.lat20.XVIIw.podaliostatnioTomaszJaworskiiAndrzejKarpiński.Zob.Jaworski1998,s.38,41,44-46,48;
Karpiński2000,s.27.
81Wświetledanychzlustracjimiastaz1631r.,dziękidonacjommieszczańskimpauliniskupiliwswoimrękutakże
licznedomy,parceleorazobiekarczmymiejskie(należałyonedoklasztorujeszczew1789r.),odktórychnieodpro-
wadzaliżadnychpodatków.Zob.Krakowski1948,s.121,122,142-143.
82Krakowski1948,s.124-125,153;Rajman2002,s.193,194-195.
83Braun1977,s.38.NiesąznanestratydemograficzneCzęstochowyiCzęstochówkispowodowanedługotrwałąpan-
demiądżumy,tyfusuplamistegoiczarnejospywlatach1651-1654.Zob.:Namaczyńska1937,s.78,79-82;Jaworski
1998,s.116(danestatystyczneostratachdemograficznychdotyczągłównieWielkopolski);Karpiński2000,s.70.
84Rejestrpoborowy1629,s.179;Wartalska1990,s.32.
85Wartalska1990,s.32-34.
86Kiryk,Rajman2002,s.358.
87Rajman2002,s.180-181.
88Krakowski1948,s.164.
89KorzyściprawneiadministracyjnepłynącezuprzywilejowanejpozycjiKościołakatolickiegowstrukturzewłasnościziem-
skiejnaterenieKoronywXVIIw.przeanalizowałwstępnieTomaszOpas.Zob.Opas1990,szczególnies.161-162.
