Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RzeźbanowożytnawkręguJasnejGóryipolskiejprowincjizakonupaulinów
tychnieszczęśćprzedstawialustracjawsiz1669r.,kiedynaliczonotylko7obsadzonychłanów,
zktórychaż5byłowciążnieużytkami98.
Zwycięskaobronaklasztoruw1655r.,uznawanazadowódcudownegowstawiennictwa
iopiekinaRzeczpospolitąNajświętszejMariiPanny–KrólowejPolskiwjejcudownymobrazie,
stałasiępunktemzwrotnymwojnypolsko-szwedzkiejidałaimpulsdopodjęciazdecydowanej
walkiznajeźdźcą.Należypodkreślić,żejużod2.ćwierciXVIIw.wopisywanejipropagowanej
przezsamychpaulinówstarożytnejhistoriiobrazuHodegetriiidentyfikownocudownywizeru-
nekzsymbolikąpaństwaiwładcówzdynastiiJagiellonówiWazów99.Oddźwiękspołeczny
wydarzeńnagłaśnianychprzezzwolennikówkrólaJanaKazimierza,stronnictwodworskie
isamychpaulinówprzyniósłsanktuariumizakonowiniespotykanąwcześniejsławęiuzna-
nie100.Wkrótcepozakończeniuoblężenia,3III1657r.naJasnąGóręzpielgrzymkądziękczynną
przybyłJanKazimierz,któremutowarzyszyłarodzina,prymasiczęśćsenatorów.Królprzeby-
wałtuażdoczerwca,biorącudziałwuroczystościachreligijnychiprzewodniczącwSaliRycer-
skiejobradomnajwierniejszychsenatorówidygnitarzy101.Porazdrugisanktuariumiklasztor
stałysięsiedzibąwładzyustawodawczejwstyczniuinapoczątkulutego1661r.102Królodwie-
dzałklasztorjeszczetrzykrotnie–wr.1665(zarazpoprzegranejbitwieczęstochowskiej),w1667
izapewnejużpoabdykacji,przedswoimwyjazdemdoFrancjiw1669r.Splendorudodało
JasnejGórzezorganizowanietutaj27II1670r.ślubuiweselanowegokrólaMichałaKorybuta
WiśniowieckiegozarcyksiężniczkąaustriackąEleonorąHabsburżanką,córkącesarzaFerdy-
nandaIII103.TradycjękrólewskichpielgrzymekzpietyzmemkultywowałJanIIISobieski
(wr.1665i1669–jeszczejakohetmanwielkikoronnyorazw1676i1683)104.
PaulinomzCzęstochowyzapewniłotoszczególnąopiekękrólewską,biskupiąimagnacką,
objawiającąsięlicznymidonacjaminarzeczklasztoru,alerównieżfundacjaminowychplacó-
wek,m.in.wstołecznejWarszawiew1658r.105Konstytucjąsejmowąz10VItegożrokuSejm
Rzeczypospolitejnadałklasztorowiwdowódzasługponiesionychwczasiepotopuszwedz-
kiegopołożonewjegopobliżustarostwokłobuckie.ObejmowałoonomiastokrólewskieKłobuck
oraz14wsi,zktórychaż12miałowłasnefolwarki106.Donacjętęuzupełniłyjeszczeinnezakupy
4wsi,3młynówi2folwarków,dokonanemiędzy1660i1688r.107Podsumowując,wporówna-
niuzkrólewskimuposażeniemz1414r.obejmującym6wsi,dor.1655paulinijasnogórscy
skupiliwswoimrękułącznieaż14wsiorazdziaływjeszczejednej108,apodkoniecXVIIw.
zarządzalilubczerpalidochodyzjednegomiasta–Kłobucka–orazzponad32wsiipomniej-
98Kiryk,Rajman2002,s.357.
99Zob.:Gołdonowski1639;Gołdonowski1642;Łobżyński1650,passim.Por.:Osiadły1982,szczególnies.113-119;Bor-
kowska1982,s.145;Chrzanowski,Kornecki1985,s.60,61.
100Rechowicz1982,s.10,13-15;Zbudniewek1983,s.33,34,35-36;Zbudniewek2007,s.102.
101Chrościcki1987,s.131.
102Borkowska1985,s.67-68,69;Zbudniewek2002b,s.410.
103Borkowska1985,s.72-74;Kęder1993,s.102.
104Zwyczajtenzaginąłdopierowokresiewojnypółnocnej,kiedywalczącezesobąstronnictwaAugustaIIWetinaiSta-
nisławaLeszczyńskiegobezskuteczniepróbowaływciągnąćpaulinówwrozgrywkipolityczne.Zob.:AJG744,Acta
actorumprovinciaePolonae[...]tomusQuartus,1660-1677,s.589-590;Zbudniewek1981c,s.132-133;Związek1983,
s.161-162,164-168,171-173;Borkowska1985,s.74,75,76-78;Kęder1993,s.102-105;Zbudniewek2002b,s.413-414.
105Zbudniewek1994,s.71,72.
106Szafraniec1966,s.14.
107Domajątkuklasztoruweszływtedym.in.wsie:Biała(1660),LaskiiSmardze(do1673)iKrzywanice(1688).Zob.
Szafraniec1966,s.15.
108Częstochówkę,Kawodrzę,Grabówkę,Szarlejkę,Lgotę,KalejorazKonopiska(od1540r.),WiewieciWolęWiewiecką
(od1628),Kiedrzyń,WyczerpyWiększeiMniejsze,obieosadyonazwieWierzchowiskaorazczęśćwsiStradziec.
Zob.Szafraniec1966,s.12-15;Szafraniec1980,s.48;Kęder1993,s.60-61,62,63,64.Odnośnieówczesnegomajątku
zakonnegowKonopiskachzob.ostatnioHerba2004,s.16,18,19,22.
