Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
RozdziałI
ryzujezastanyrepertuartekstówkultury,leczkreatywniejemodyfikuje,stwarzając
nowe,wcześniejnieznanejakości:
Chciałobysiępowiedzieć,żestawiaon[naukowiec]pytaniecałemuświatu,
podczasgdybricoleurzwracasiędozbioruresztekdziełludzkich,czylidopo-
dzespołukulturowego.[ł]inżynierzawszestarasięznaleźćwyjściezukładu
naciskówwyrażającychpewienetapcywilizacjiiznaleźćsiępozanim,podczas
gdybricoelur,chcącniechcąc,pozostajewśródnich(Lévi-Strauss1969:34-35;
podkr.woryg.).
InteresującąinterpretacjęobserwacjifrancuskiegofilozofapodajeDobrosława
Wężowicz-Ziółkowska,badaczkaprocesówpamięcikulturowejrozważanych
wramachmemetyki.Angażującnaukowyjęzykgenetyki,Wężowicz-Ziółkow-
skazauważa,żevpodejściebricoleuraoddajeistotętradycyjnychdrógreplikacji
ireprodukcjitreścikulturowych(znieoczekiwanymimutacjami),podejściein-
żyniera-ichceloweprzekształcanieirozszerzenie.Obasąsposobaminarealizo-
waniesięprzekazukulturowego”(2014:20).Wtakimujęciutransferkulturowy
zachodziłbywcontinuumpomiędzynaturalnymvdziedziczeniemgenetycznym”
asztucznąvinżynieriągenetyczną”:
ClaudeLévi-Straussodkryłvpodwójnąhelisę”kulturowejdziedziczności-za-
sadętranskrypcjistaregownowe,polegającąnadziałaniunastarychvpodzespo-
łach”izadawaniuimcoraztonowychpytań(zosiwyborunaośkombinacji);
istotęvsprzężeniazwrotnego”
,decydującegootrwaniuprzekazukulturowego
iwyłanianiusięnowychjakości(Wężowicz-Ziółkowska2014:19)18.
BrikolerskicharakterprocesutransferukulturowegoLévi-Straussokreślarów-
nieżmianemmitologicznego,jakożemyślmitycznajestrodzajemvintelektual-
negobricolage’u”
,któryvwypracowujezespołyopewnejstrukturzenapodstawie
resztekiszczątkówzdarzeń,niezaśbezpośrednioprzypomocyinnychzespołów
owłasnejstrukturze[ł],okruchyikawałki,skamienialiświadkowiedziejów
osobnikalubspołeczeństwa”(1969:38).Uznającobasposobytransferudzie-
dzictwakulturowegozarównoprawne,francuskifilozofzauważa:
Myślmitycznazeswojejstronyniejesttylkoskrępowanawydarzeniamiido-
świadczeniami,któreniestrudzenierozmieszczaiprzemieszcza,abyodkryć
18Zastosowaniejęzykagenetykiwopisiezjawiskkulturyniepowinnobudzićkon-
trowersjichociażbyztegopowodu,żesamLévi-Straussprzyznawał:vEwolucjaczłowie-
kaniejestwięcproduktemubocznymewolucjibiologicznej.Aleniejestteżodniejzu-
pełnieróżna.Syntezapomiędzyobomapostawamistajesięmożliwapodwarunkiem,że
biolodzyiantropolodzyuświadomiąsobieswojeograniczeniaorazto,ilemogązyskać
dziękiwzajemnejpomocy”(2013:98).
