Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pozaprocesoweznaczenieuzasadnieńorzeczeńsądowych
Wszystkiecytowaneprzepisyprzewidująwzasadziepodobnąkonstrukcjęuzasad-
nień,oczywiściezuwzględnieniemspecyfikirozpoznawanychwdanympostepowaniu
spraw(np.uzasadnieniewymiarukary–art.424§2k.p.k.,wskazówkidlaorganu
administracji–art.141§4p.p.s.a.).Ztejprzyczynyprezentowaneniżejuwagimają
zastosowaniedouzasadnieńsporządzanychwewszystkichtrzechwymienionychpostę-
powaniachsądowych.
3.POZAPROCESOWEFUNKCJEUZASADNIENIA
Jakzaznaczononawstępie,uzasadnienieorzeczeniasądowegospełniadwiefunkcje7,
zktórychważniejsząjestoczywiściefunkcjaprocesowa,rozumianajakomożliwośćza-
poznaniasięuczestnikówpostępowaniaorazsądówwyższychinstancjizprzebiegiem
procesumyślowego,którydoprowadziłdowydaniauzasadnianegoorzeczenia.Dzięki
realizacjitejfunkcjiczynnościprocesowewtokupostępowaniasądowegostająsiętrans-
parentne(przejrzyste).Sposóbsporządzeniauzasadnieniamożewpłynąćnaocenę,czy
wydaneorzeczeniejestmerytorycznieprawidłowe,pozwalaokreślićgranicepowagi
rzeczyosądzonej,atakżerzetelnośćpostępowaniawdanejsprawie.Przepisyprawa,
ichwykładniaorazsposóbmyślenia,którymiposługiwałsięsądwydającyorzeczenie,
mogązostaćpoddaneoceniezarównostronpostępowania,sądówwyższejinstancji,jak
i–corazczęściej–opiniipublicznej.
Funkcjąuzasadnieniajestnietylkowytłumaczenieprzyczynwydaniaorzeczenia
danejpostaciitreści(przywypełnieniuminimalnychwymogówzart.328k.p.c.,
art.424k.p.k.lubart.141p.p.s.a.),aleiwykazanietrafnościorzeczenia.Konieczność
sporządzeniauzasadnieniapowstrzymujeprzedsamowoląsędziowskąiautorytaryzmem
sędziowskimpodczaspodejmowaniadecyzjiotreściorzeczenia.Mającświadomośćobo-
wiązkuprzeprowadzeniaprzekonującejargumentacji,sędziastaranniejrozważatwier-
dzeniaizarzutystronpostępowaniaorazprzygotowujejurydyczneipozajurydyczne
motywydlauzasadnieniazajętegoprzezsiebiestanowiskawsprawie.Porządkującarola
uzasadnieniaskłaniasąddodoprowadzeniadospójnościilogicznejcałościpodstawy
faktycznejiprawnejorzeczenia8.
Ogłoszeniewyrokuijegouzasadnieniejestjedynąformąkomunikacjibezpośredniej
sąduorzekającegozestronami,publicznościąispołeczeństwem.Dlatego–pozatraf-
nościąorzeczenia–sposóbwygłoszeniauzasadnieniaorazpodanieprzyczynwydania
orzeczeniamająniebagatelnywpływnaocenęprawidłowościwydanegorozstrzygnięcia
ipracysądówwogólności.Sądpowinienzatemwsposóbodpowiedzialnyiracjonalny
przygotowywaćiwygłaszaćuzasadnienie–takżeustne–swegoorzeczenia.Sędziaorze-
kającywsprawieniemożeiniepowinienomawiaćczytłumaczyćpozasaląsądową,
7NatematfunkcjiuzasadnieniapatrzT.Wiśniewski(w:)System,s.363;H.Pietrzkowski,Me-
todykapracysędziegowsprawachcywilnych,Warszawa2014,s.606in.;W.Siedlecki,Postępowanie.
Częśćszczegółowa,s.174;T.Ereciński,Niezawisłośćsędziowskaaswobodaorzekaniawsprawachcywil-
nych(w:)Księgakuczciprof.E.Gniewka,s.133;K.Piasecki(w:)Kodekspostępowaniacywilnego,t.1,
red.K.Piasecki,Warszawa2010,s.1539.
8WyrokSNz7.11.2013r.,VCSK550/12,LEXnr1416785;J.Wróblewski,Sądowe,s.261.
127
