Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Socjologiajakonauka
25
naukisformułowanyzostałprogramzdecydowanieantynaturalistycznyiosadzo-
nywzałożeniachpluralizmumetodologicznegolSpołeczeństwojawiłosięteraz
badaczomjakocałkowicieodrębnaipodlegającatylkoswoimwłasnymprawom
sferarzeczywistości-sfera,gdzienieobowiązujądeterminizmyprzyrody,alezna-
czeniaisymbolewłaściwesferzenducha”lTennowyobszarniewymagałjużwy-
jaśnianiawkategoriachpowszechnieobowiązującychpraw,leczprzedewszyst-
kimrozumienia,czylioperacji,którapowinnazdawaćsprawęzsubiektywnych
ocenidecyzjiaktorówspołecznychosadzonychwkonkretnejrzeczywistościkul-
turowej,azarazemangażowaćnietylkościślenaukowekompetencjebadacza,
leczrównieżwyznawaneprzezniegowartościorazodczuciaiemocjelTakpo-
strzeganarzeczywistośćspołecznastawałasięrzeczywistościąnhumanistyczną”,
gdzie-wedługradykalnejwykładnizaproponowanejprzezPeteraWincha-sto-
sunkispołecznesąpochodnąideipanującychwdanymspołeczeństwie,relacje
międzyludzkieucieleśniająteidee,arealizowanedziałaniatrzebatłumaczyćwka-
tegoriachlogicznychrelacjimiędzyzdaniami,zktórychwynikająlZgodniezper-
spektywązaproponowanąprzezangielskiegofilozofawjegoksiążceIdeanauki
ospołeczeństwieijejzwiązkizflozofązjawiskaspołecznebyłybymaterializacją
przyjętychwgrupieregułwnioskowania,aichopisirozumieniewymagałyby
umiejętnościrozwiązywaniasylogizmów(Winch1995)l
Równocześniezdokonującąsięmetamorfoząsocjologii,ewoluującejodstan-
dardównaukispołecznejdohumanistycznej,dokonywałsięwyraźnyproces
desubstancjalizacjijejprzedmiotu,czylispołeczeństwalJakwyliczaSztompka
wswoimpodręcznikuSocjologia,możnatuwskazaćsiedemsposobówodcho-
dzeniaodkonkretu(Sztompka2002)lPierwszypolegałnazastąpieniudemogra-
ficznegorozumieniazbiorowościjejkategorialnymokreśleniem(zbiórrodzin,
klas,naród,społeczeństwoglobalne)lDrugidotyczyłdefiniowaniadowolnejgru-
pyniejakosumykonkretnychjednostek,alejakoichabstrakcyjnierozumianego
zbioru,nowegonorganizmu”lTrzeciodnosiłsiędopostrzeganiaspołeczeństwa
przezpryzmatnsystemu”tworzonegozról,pozycjispołecznych,ichwzajemnych
relacjilCzwartysprowadzałsiędoanalizowaniastrukturspołecznychjakonczys-
tychformuspołecznienia”realizowanychnaróżnympoziomierzeczywistości(na
przykładkonfliktwrodzinie,międzygrupami,państwamiitdl)lPiątysprowadzał
to,cospołeczne,dopodejmowanychdziałańlSzóstyprzydawałtemuczynnościo-
wemukryteriumatrybutykulturalistyczneprzezprzypisywanieimznaczeńiwar-
tościlWreszciesiódmyzastępowałmyśleniestatycznekonstrukcjamidynamicz-
nymi,proponujączamiastpojęciaformyspołecznej-nfigurację”(Elias),zamiast
struktury-nstrukturację”(AnthonyGiddens),anamiejscenbytuspołecznego”
podstawiającnstawaniesięspołeczeństwa”(Sztompka)l
Jaksięwydaje,tejpomysłowościikreatywnościsocjologówtowarzyszyłojed-
nakzaniedbywanieprozaicznejpracyempirycznej,któramogłabyzweryfikować
