Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1926-1936.Dalszakonsolidacja,kryzys,rządysanacji
koszczęśliwieprzetrwał,alewykazujewtejchwiliwielkąprężnośćisiłę
rozwojową,tojednązprzyczyntegostanurzeczyjestniewątpliwietasiła
moralna,jakiejwzoremibudzicielembyłdlanaswszystkichRomuald
Mielczarski.Oddziaływaonadotychczasnanastak,jakta,którawedle
słówSłowackiego„zjadaczychlebawaniołówprzerabia”.Onasprawia,
żeżadenznasniechcedopuścićdoobniżeniasztandaru,któryOnwzniósł
takwysoko135.
JakkolwiektonwspomnieńoMielczarskimjestczęstowzniosły
ibyćmożezbytidealizujący,zasługitegopionieradlarozwoju„Społem”
trudnoprzecenić.TakpodsumowałjeZbigniewŚwitalski:
GdyMielczarskirozpoczynałpracęspółdzielczą,Związeknieistniał.Było
670świeżozałożonychspółdzielni,wtymzaledwiedrobnaczęśćdobrze
zorganizowanych.Gdyumierał,potężnyZwiązekzkilkunastomaoddzia-
łami,zwłasnymiwytwórniami,zrzeszał900,wwiększościzdrowych
ekonomiczniespółdzielni,liczącychpółmilionaczłonków.Dziękijegopra-
cyspółdzielczośćzaczęłasięliczyćwżyciuspołecznymigospodarczym
kraju,ajednocześniestałasięszkołąkadrypostępowychdziałaczygospo-
darczych136.
RokśmierciMielczarskiegobyłtakżerokiemprzewrotumajowe-
goiustąpieniaWojciechowskiegozestanowiskaprezydentaRP.Drugi
pionierwróciłnałonospółdzielczości,którajeszczeopierałasiępre-
sjipaństwa.Powielkimkryzysieiwmiaręnarastaniaautorytarnego
charakterurządówsanacjimiałosiętojednakczęściowozmienić.
69
1926–1936.Dalszakonsolidacja,kryzys,rządysanacji
Wydajesię,żeduchMielczarskiegoistotnieprzenikałinstytucję,
jakąbyłZwiązekpo1926roku.Podkreślałotowielezwiązanychznią
osób.Byłtoduchciężkiejirzetelnejpracy,połączonyzdalekosiężnymi
ideałamiiśmiałymi,leczkonkretnymicelami.
Kiedyśprzedlatysiedziałemwieczoremprzyjakiejśrobociewbiurze
Związku„Społem”.Towarzyszyłmijedenzkolegów.Zajrzałdomojego
135„Sprawozdanie«Społem»ZwiązkuSpółdzielniRzeczypospolitejPolskiejza
1935rok”,Warszawa1935,s.1.
136ZbigniewŚwitalski,Życieidziałalność…,s.20.
