Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
trywialna,aprzeztomałointeresującapoznawczo,albojestnietrywialna,ale
zatofałszywa9.Analogicznatezametateoretycznamożebyćnazwananpara-
doksemanalitycznychteoriiprawa”(każdawzględniespójnateoriaprawajest
bowiemnanalityczna”przynajmniejzewzględunato,żeodwołujesię,choćby
tylkowpunkciewyjściaichoćbytylkointuicyjnieiniekoniecznieexplicite,
dopewnychpowszechnierozpoznawalnychtruizmówoprawie,starającsię
zapewnićgłębsząanalizęteoretycznątychtruizmów;zresztą,jakbędęstarał
sięwykazaćwksiążce,toopieraniesięnatruizmachoprawiejestwarunkiem
uznaniadanejteoriizateorięprawa).Zgodniezowąteząto,cotymteoriom
jestwspólne,jakoskonceptualizowanenanajwyższympoziomieabstrakcji
iprzeztooczywiste(truizmy),możeokazaćsięniezbytinteresujące.Tozaś,
coteteorieróżni,jestniezwykleinteresujące,alemożeokazaćsięopartena
założeniach,któredlawielusąniedozaakceptowania.To,cojestzaśsporne,
wświecieinstytucjonalnym(obejmującymwszerokimsensietakieninstytucje
kultury”
,jak:nauka,sztuka,religia,moralność,prawo,wtymtakże-teoria
prawa),utkanymzwzajemniewarunkującychsię,zgodnychczykonwencjo-
nalnychprzekonań,możezostaćuznanezaniedostatecznieuzasadnionelub
wręczfałszywe.Jednymznajciekawszychpytańteoriiinstytucjijestwobec
tegopytanieoto,wjakisposóbpoczątkowofałszywebądźsporneprzekonania
niewielkiejgrupyludzistająsięwpewnychwarunkachpowszechneinabie-
rająctymsamymswoistejmocyperformatywnej-zdolnekształtowaćodpo-
wiednieinstytucjewtaki,anieinnysposób-stająsięzatemprawdziwe.Jeśli
wistociejesttak,żeteoriaprawarozumianajakopewnainstytucjakultury
naukowejposiadatakiepodstawy,tofaktjejgłębokiejspornościpowoduje
poważnekomplikacjedlaidei,czyteżpojęcia,któremaonazjednejstrony
eksplikować(analizować),azdrugiej-dookreślać,anawetfundować.Poję-
ciemtymjestpojęcieprawa-pojęcieoogromnymznaczeniu,leczrównie
nieustalonejtreści;pojęcienależącedogronanajtrudniejszychpojęćkultury,
zktórymizmagasięfilozofia,angażującpełenarsenałargumentówimetod
pochodzącychzróżnychtradycjiiszkółfilozoficznych.Wtymsensietytułowy
nspórteoretycznywprawoznawstwie”jestparadygmatycznymprzykładem
sporufilozoficznego.oilejednaksporyfilozoficzne,przynajmniejteklasycz-
nieuznawanezasporymetafizyczne,uchodzązajałoweiniepraktyczne(co
oczywiścieniekonieczniemusibyćprawdą),otylewprzypadkusporówteore-
tycznychwprawoznawstwietrudnomówićoichniepraktyczności.Przyjęcie
pewnejteoriiprawawpływanadobórakceptowalnychargumentówimetod,
9C.H.Langford,TeNotionofAnalysisinMoore’sPhilosophy,[w:]P.A.Schilpp(red.),
TePhilosophyofG.E.Moore,Evanston-Chicago1942.
12
