Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MichałKrawczyk-Słowoodtłumacza
7
celowymzabiegiemkanadyjskiegokrytyka,któryzchęciąiwerwąkon-
testujeprzecież,wypracowaneprzezkrytyków,współczesnemupojęcia
iwyobrażeniacodotwórczościBlake’a,nieszczędzącimgorzkiejiro-
nii.DlaczegozatemniemiałbyFryeiwtejjednejkwestiiwyeksponować
swojejodmiennejpostawy,równocześniezgrabnie,niemalkokietująco,
wymijającoczekiwaniaczytelnika,który,oceniającksiążkępotytule,spo-
dziewasięodnaleźćwewnątrzbogaty,wnikliwyiodkrywczykomentarz
doowegokanonicznegoutworu?AjednakFryezjakiegośpowodukaże
wyrazistemu,choćukrytemunwgąszczumroku”konturowidzikiegokota
czuwaćnadcałymkrytycznymprzedsięwzięciem.Czymwięcjestowasy-
metria?Idlaczegowłaściwiejeststraszliwa?
Symetriazakładaistnieniedwóchlubwielukorespondencyjnychwzglę-
demsiebieczęści,azatemzakładateżpodział.Kiedymówimyosymetrii
ludzkiegociała,tozwykleprzedstawiamyjakoboskącechęwczłowieku
-znaocznegodoświadczeniawiemy,żeciałosymetrycznetociałopiękne
iniepotrzebujemynaukowychdowodów,bytostwierdzić.Aleskorociało
człowiekajestpodzielone,czylidwoiste,totakżeiświat-przynajmniej
tenwidzianyprzezartystęwprzynależnejmunludzkiejformie”-także
będziepodzielony,itowedługtejsamejosi.Zkoleipodziałmusibyć
konsekwencjąupadkuczłowieka,gdyżwwieczności,jaktwierdzipoeta,
wszyscyludziezjednoczeninwwiększymcieleboskiegoczłowieka”.
Tenzaś,ktodzieli,toniechybniediabolos-dostwierdzeniawystarczynam
samaetymologiasłowa9.
NiezbywalnąidefiniującącechątwórczościWilliamaBlake’awedług
NorthropaFrye’ajestkontur(outline),precyzyjnakreskaoddzielającajed-
rzeczoddrugiej:nAktkreślenialiniijestzaprzeczeniemwszelkiejiner-
cjiiparaliżu,wszelkichwątpliwości,wahańczyrefleksji:wyrażatriumf
wyobraźniijejenergiinadupadłymświatem”10.Zauważyłtorównieżcho-
ciażbyGilbertKeithChesterton,itonakilkadekadprzedautoremStrasz-
liwejsymetrii11.Czynnośćkreśleniakonturówdokonywanaprzezartystę
9Zgreckiegodia+ballo=nrozrzucam”,aletakżenoskarżam”,noczerniam”.
10Zob.dalej,s.199.
11nLiniekrajobrazubyłydlaniego[Blake’a-przyp.M.K.]jakgranicewytyczanena
mocyprzynależnegomuprawajakopełnomocnikaiambasadoranieba.Skreślająckontur
swojegoLewiatana,zarzucałnaniegoniebiańskąsieć;oswajałbykiilwyprzezsamakt
ichtworzenia”(G.K.Chesterton,WilliamBlake,Londyn-NowyJork:Duckworth&Co.
-E.P.Dutton&Co.,[ok.1910],s.162).