Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
NorthropFrye-Straszliwasymetria
powtarzaniejakoaktstwórczyzKsięgiRodzaju,kiedyElohimoddziela
światłośćodciemnościiwodypodsklepieniemodwódponadsklepie-
niem.Zatemkluczowymzadaniemartystyjestprzeciąganieliniipodziału
naprzestrzeniswojegodzieła-bowiemrzeczybezwyraźnychkonturów
sąpotwornymidziećmiprzedstworzeniowegochaosu.
Blakedostrzegałówgłębokiparadoksroliartystyjakotwórcy-demiur-
gakreślącegosymetrie-takżeztegowzględusamsiebienazywałDiabłem
-równocześnieaktempodziału,czylidomenynależącejdowspomnianego
jużndiabolosa”.SkorowięcBlakejestDiabłem,toczymożemymuufać?
Wprzywołanymkontekściemodusoperandiangielskiegopoetypole-
ganatakimzestawianiurzeczy,zjawiskczypostaci,abyweszływrelację
-kreśląciwytrawiającwyrazistelinienamiedzianychpłytkach:trudno
olepszeunaocznienietego,coznacząBlake’owskie„wyraźniejsze
ilepszezarysy”.Tymsposobemotrzymujemypieśniniewinności
ipieśniichodrażającegoodbicia-światadoświadczenia;wizjediabłów
ianiołówzZaślubinNiebaiPiekła;atakżeboskąwspaniałośćipiekielną,
skupionągrozęTygrysa.Jednaktoniecechyjednejczydrugiejnpołówki”
symetriisąstraszliwesamewsobie-toraczejkontrastpomiędzynimi,
hiatus,któryotwieraszczelinęwnaszymumyśle,rozszczepiającgona
pół:toświadomośćrozdźwiękuiatomowegorozszczepieniawdoczesnym
świecie;wreszcie:świadomośćbrakuboskiejsymetriiwczłowiekujest
tym,coostateczniestraszliwe.
Takawizjamusibyćbolesna,jestjednaknieunikniona.Tylkogdyza-
czynamypostrzegaćrzeczyizjawiskawjejoptyce,jesteśmywstaniedo-
strzeczarównoichodrażającąnieprzystawalnośćimonstrualnybrakjed-
ności,jakipięknooraznostatecznycel”.Tylkodziękitejoptycemożemy
rozwinąćnapodstawieBlake’owskiejwizji-powtarzajączaFrye’em-
własnąwizjęstworzenia,upadku,odkupieniaiapokalipsy.Musimyzatem
operowaćnaprzeciwieństwach(contraries),gdyżbezprzeciwieństwnie
ZnDiabłem”utożsamiasięBlakewZaślubinachNiebaiPiekła,zaśmianonŚmierci”
nadajesobiechociażbywefragmentarycznymwierszuAndhislegscarrieditlikealong
fork,pochodzącymzjednegozmanuskryptówpoety.
W.Blake,ZaślubinyNiebaiPiekła,[w:]tenże,Milton.Poematwdwuksięgach;
ZaślubinyNiebaiPiekła,przeł.W.Juszczak,Kraków:Universitas,2001,s.136.
