Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Strukturyhistorii
sobietrwałemiejscewtradycjiczeskiegodziejopisarstwaliterackiego,przejmujego
wcałościJungmann,Šafafík
12
,atakże,zpewnymimodyfikacjami,następcyobu
badaczy13.
Istotnącechąodrodzeniowychsyntezbyłrównieżichbibliograficznyczybio-
-bibliograficznycharakterstanowiącywznacznejmierzespadekpoepoceprzed-
syntetycznej.WprzypadkuDobrovskiegoposzczególnerozdziały,odpowiadające
jednostkomperiodyzacyjnym,dzieląsięzasadniczonadwieczęści:opisepoki,
zawierającyjejogólnącharakterystykę(czylidziejepolityczneikulturalnezeszcze-
gólnymuwzględnieniemstatusujęzykaczeskiego),orazczęśćpoświęconąkonkret-
nymzabytkomjęzyka,którepełniąfunkcjęswoistychegzemplifikacji–autornaich
przykładzieprezentujeówczesnystanjęzyka.StrukturętęprzejmujerównieżŠafafík,
natomiastJungmannniecojąmodyfikuje,starającsiępodaćjaknajpełniejszywykaz
utworówzdanejepoki(jegopoprzednikograniczasiędopodaniaprzykładów14),
wzwiązkuzczymgłównączęśćjegodziełastanowiSaustawnýpłehledspisůčeských,
spisdziełwrazzkrótkąinformacjąbibliograficzną.Zajmujeonwprzybliżeniu480
stronzogólnejliczby700,właściwahistorialiteratury(wdzisiejszymrozumieniu)
ograniczasięnatomiastdookoło125stron.IstotnączęściąpracyJungmannajest
teżdziałzatytułowanyGménaspisowatelůčeských,liczącyokoło55stron,którypo
częścipełnirolęindeksu,poczęścisłownikabiograficznego–dokażdegonazwiska
zostałabowiemdołączonakrótkanotkainformacyjna,dotyczącanajczęściejdaturo-
dziniśmiercidanegoautora,jegowykształceniaidziałalności(notkimającharakter
dośćniejednorodny).
WtymmiejscuwypadadodaćkilkauwagnatematHistoriiJosefaJungmanna
jakonajwybitniejszejrealizacjiodrodzeniowegomodelusyntezyhistorycznoliterackiej,
któraodcisnęłatrwałepiętnonaczeskiejhistoriiliteraturywwiekuXIX.Jesttodzieło
ostaranniezaplanowanejbudowie.Każdazjegopartiipoświęconychposzczególnym
epokomzostałapodzielonanaczterydziałytematyczne:Politickýstaw,Oswicenj,
Gazyk,Literatura;częśćpiątą,pt.SpisowétohoOddělenj,tworzybibliograficznyspis
pismprzynależącychdodanejepoki.Poszczególnedziałymiałyopisywaćkolejno:
dziejepolityczne,stankultury,historięjęzyka(tendziałdzielisiędodatkowona
12Dokonujeonniewielkichmodyfikacjiwzakresiestarejliteratury,wktórejramachwydziela
epokiniecoinaczej.Najstarszaznich,obejmującalata550–1410,zostajepodzielonanadwamniejsze
okresy:550–1000,czyliodprzybyciaCzechówdowyniszczeniapogaństwa,oraz1000–1410,czyli
doczasówJanaHusa.Epokadrugaobejmujelata1410–1620idzielisięnadwamniejszeokresy:
1410–1526,czyliodHusaporozpowszechnieniesięwCzechachdrukarstwa,oraz1526–1620,do
bitwynaBiałejGórze.Epokatrzeciatookresod1620doczasówwspółczesnychautorowi,podzielony
napodokresy:1620–1780,doczasówpanowaniaJózefaII,iod1780dowspółczesności.P.J.Šafśrik,
Dejinyslovanskéhojazykaaliteratúryvńetkýchnáreč.,prel.V.Betśkovś,R.Betśk,zrevidovaladoslov
spoznśmkaminapísalK.Rosenbaum,Kożice1992,s.183–184.
13
KwestięperiodyzacjiliteraturyczeskiejwkolejnychsyntezachszczegółowoopisujeJ.Jakubec,
Dějinyliteraturyčeské,Praha1929,t.I,s.3–4.
14
Stwierdzazresztąwprost:nMusilibychomnapsaticelouknihu,kdybychomchtělizaznamenati
vżechnypamśtkytohotoúdobí.Protośezdejdejenoto,uvéstiněkolikděl,abychommohlipodlenich
posouditivkusČechů,postaćíktomutatodíla”–J.Dobrovsky,Dějinyčeskéłečialiteratury,s.89.
