Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Opisydotyczącepolskiegożycialiterackiegoniemająoczywiścienaświetlić
wszystkichczynnikówspołecznych,politycznychczykulturowych,którewpłynęły
najegokondycję.Interesująmnieteokresy,wktórychnajwyraźniejtwórczość
Kafkistawałasięprzedmiotemdyskusjiiartystycznychreakcji.Stądnaprzykładtak
szerokiepotraktowanieczasudwudziestoleciamiędzywojennegoczyodwilżykultu-
rowejroku1956ijejkonsekwencji,aprzykładowetylkoanalizowaniezjawisklite-
rackichlatsiedemdziesiątychiosiemdziesiątychXXwieku.Kilkupolskimliteratom
poświęciłemosobnerozdziały,bardziejszczegółowoanalizujączwiązkiichtwór-
czościzpisarstwemKafki.TogłębszezainteresowaniedlaBrunonaSchulza,Gu-
stawaHerlinga-GrudzińskiegoorazTadeuszaRóżewiczawywodzisięzprzekona-
nia,iżtwórcycinajciekawiejinajbardziejróżnorodniewpolskiejtradycjiliterackiej
reagowalinaświatFranzaKafki.
Doliteraturoznawczegoomówieniaizinterpretowaniazakreśliłemprzestrzeń
badańodlatdwudziestychdokońcaXXwieku
2.Powstajewtensposóbmonografia,
wktórejzogromufaktów,zjawiskiprocesówliterackichtowarzyszącychistnieniu
literaturyKafkiwPolscebudujękonstrukcjehistorycznoliterackieopostacimodelu.
Modelu,ponieważniewydajesiępotrzebneprzytaczaniewszystkichzjawisklite-
rackichnp.zlatdziewięćdziesiątychXXwieku,abyobjaśnićestetycznepowody
sięganiadotwórczościKafki.Używamwięckonstrukcji,któreosadzamwporządku
historycznym(literaturadwudziestoleciamiędzywojennego,czas„odwilży”roku
1956,okres„małejstabilizacji”latsześćdziesiątych,literaturalatsiedemdziesiątych
iosiemdziesiątych,wreszcienajnowszezjawiskaliterackierozwijającesięodroku
1989iodbijającewsobie„wolnyrynek”ideiisystemów)iporządkustylistycznym
(fascynacjeparaboląliterackąiprzypowieścią,obrazyoraznastrojealienacjiisa-
motności,ideefragmentaryzmu,rozbicia,brakusystemuwartości).
UkazywanawksiążcepanoramaobecnościfenomenukulturowegoFranzaKafki
wPolsceskonstruowanazostaławdużejmierzedziękimetodologiipoetykiodbioru,
którawypracowanazostaławpolskimliteraturoznawstwiejeszczewlatachsiedem-
dziesiątychiosiemdziesiątychXXwieku.Zowychklasycznychjużujęćinspirujące
dlamojegomyśleniabyłyzwłaszczapraceMichałaGłowińskiegoorazJanusza
Sławińskiego.KoncepcjaGłowińskiegotraktującastyleodbiorujakorezultatnapię-
ciamiędzymacierzystymkodemutworuanormamipóźniejszejkulturyliterackiej,
jestwedługmniespostrzeżeniemwciążaktualnym
3.Zaproponowaneprzezniego
szajakdotądpraca:Maria-LuiseCaputo-Mayr,JuliusM.Herz,FranzKafka.Internationale
BibliographiederPrimär-undSekundärliteratur.EineEinführung(FranzKafka.International
bibliographyofprimaryandsecondaryliterature.Anintroduction),Bd.1-2,München2000.
2Niekiedyprzekraczamteramyczasowe,abylepiejoświetlićjakiśwątekinterpretacyjnylubzja-
wiskożycialiterackiego.Ramylat1925-2000sądlamnieprzestrzeniąbadawczą,wktórejmo-
gęzwrócićuwagęnazjawiskazarównowcześniejsze(np.ekspresjonizm),jakipóźniejsze(np.
postmodernistycznybrutalizm).
3SięgającwprostdowypowiedziM.Głowińskiegomożnatuzacytowaćzdania:„Dziełoliterac-
kieprzezswąstrukturęzakładaodbiórtakżepozakontekstemikodemmacierzystymijużprzez
tosamowspółtworzyspecyficznąsytuacjękomunikacyjną.Odbieranewinnychsytuacjachniż
ta,wktórejpowstało,zachowujezdolnośćwywoływaniakonotacji.Każdakulturaliterackawy-
twarzatendencjedoodbieraniaiwspółtworzeniakonotacjipewnegotypu,podlegająonenor-
momlektury.Owenormystojąupodstawstylówodbioru,właściwychposzczególnymkulturom
6
