Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
styleodbioru–mityczny,alegoryczny,symboliczny,instrumentalny,mimetyczny,
ekspresyjnyorazestetyzujący
4sąnadalinspirujące,choćniewszystkieznajdująod-
zwierciedleniewpolskimodbiorzeprozyKafki.Ważnąsprawąjesttunietyleuka-
zaniecoraztonowychdowodówodbiorumitycznegolubekspresyjnegoKafki,ile
fakt,żejegoprozaprzezosiemdziesiątlatistnieniawpolskimkrwiobieguliterackim
byłaodbieranawkategoriachoryginalnościiproduktywności
5.Zaproponowanenie-
gdyśprzezJanuszaSławińskiegokategoriehistorycznoliterackiegoopisuniejedno-
krotnieokazywałysięwmoichrozważaniachodpowiednimsposobemnaporząd-
kowanierozlicznychprzykładówreakcjiartystycznychnaprozęKafki.Reakcji
zresztądostrzeganychprzedewszystkimwśródtzw.znawcówliteratury(artystów,
naukowców,krytyków,erudytów),którzypozostawiająposobieświadectwalektu-
ry,niezaśprzeciętnegoużytkownikakultury
6.
Terminy,jakimisięposługujęprzyokreślaniuodbiorutwórczościKafkitraktuję
dwojako:razjakookreśleniecharakteryzująceogólnąatmosferękulturyliterackiej,
innymrazemjakoopisstrategiistyluodbiorujednegotylkoliterata.Tymsamym
pośredniosięgamdometodologii,jakązaproponowałEdwardBalcerzanwswoich
książkachostrategiachiideologiachartystycznych
7.Zmierzamzatemdoukazania
środkówartystycznychwypracowanychprzezFranzaKafkęisylwetekpolskichau-
torówreagującychnaniewswoichutworachorazomawiamnajciekawszedzieła
wynikająceztakiegospotkania,wyznaczająctymsamymszczególnecechyliterac-
kościielementyprocesuhistorycznoliterackiego.Oczywiście,tworzącswojąsynte-
zęofenomenieliterackimFranzaKafki,inaczejniżrobiłtoBalcerzan,wydobywam
naplanpierwszyinnegotypucechystylistycznetwórczościomawianychliteratów
iodrębnierozpatrujęporządekestetycznyichutworów.
DokonaniaGłowińskiego,SławińskiegoiBalcerzana,którzyzajmowalisiępo-
etykąodbiorudziesięć,dwadzieścialattemu,bynajmniejniestojąwopozycjido
systematykiodbiorutwórczościKafki,jakąwlatachostatnichzaprezentował
EdwardKasperski.Kasperskiprzedmiotemopisuuczyniłśrodowiskokrytykówlite-
rackichinaukowców,któreprezentującdanąmetodologiębadań,realizowałoją
wkolejnychpracachkafkologicznych.WrozumieniuKasperskiegoistniejącewtra-
literackim.Pomiędzystylemdziełaastylemodbioruistniećmogąnapięcia,ujawniającesiępod
różnymipostaciami”.Odbiór,konotacje,styl.W:tegoż,Styleodbioru.Szkiceokomunikacjili-
terackiej,Kraków1977,s.59.
4M.Głowiński,Świadectwaistyleodbioru.W:tegoż,Styleodbioru...,s.116-137.
5Obydwiekategoriedotycząróżnychkoncepcjihistoryczności.JakpisałSławiński:„Oryginal-
nośćtowyłom,jakiutwórpowodujewspetryfikowanymsystemieliteratury–swojąbezprece-
densowością”,zaś„produktywnośćjesttakąwłaściwościąutworu,którasięuzewnętrznianara-
ty–wdiachronicznejrozciągłości”.Odbióriodbiorcawprocesiehistorycznoliterackim.W:te-
goż,Próbyteoretycznoliterackie,Warszawa1992,s.69-93.
6JanuszSławińskiwyraźniepodkreślałodmiennośćodbioruliteraturywśrodowiskachznawców
iwsytuacjiszkolnegoprocesudydaktycznego.Taostatniaewentualnośćjestprzezemniejedy-
niewzmiankowana;mogętu–podobniejakSławiński–zauważyć,iżjesttotemat,którywciąż
czekanaswojegoautora.Zob.J.Sławiński,Odzisiejszychnormachczytania(znawców).W:te-
goż,Próbyteoretycznoliterackie...,s.94-113lubteż:Literaturawszkole:dziśijutro.W:tegoż,
Tekstyiteksty,Warszawa1990,s.61-76.
7E.Balcerzan,Poezjapolskawlatach1939-1965.CzęśćI.Strategieliryczne,Warszawa1982;
tegoż,Poezjapolskawlatach1939-1965.CzęśćII.Ideologieartystyczne,Warszawa1988.
7
