Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jakijestzwiązekwieloznaczności(gadaniny)zsytuacjąwedukacji?Bezpośred-
niijednoznaczny.Dziecko,będączależneoddoznańzmysłowych,myślącobrazami,
gubisięwtakwieloznacznejcodzienności,niepotrafiodnaleźćgranicymiędzyfikcją
irealnością,tozaś,czegonierozumie,obudowujewłasnymiwyobrażeniami.J.Da-
masiostwierdza,iżwspółczesnedziecimogąobejrzećwtelewizjiwciągujednego
dniawięcejscenokrutnychniżpoprzedniepokoleniawciągużycia,cobezdysku-
syjniewywołujeagresjęwichzachowaniusięwsytuacjachspołecznych.Ucząsię
oneświatasame,bezwsparciadorosłychiichnadzoru.Nieucząsięinterpretowania
zjawisk,leczjepoprostuzapamiętująipowtarzają23.Jeślidorosłyniewyjaśniim,
cojestdobre,acozłe,bosametegoniepotrafią,nasiąkająobrazamibłyskotliwymi,
atrakcyjnymiiniezawszepoprawnymiibezpiecznymi.Codzienność,wktórejfunk-
cjonują,icodzienność,którąsięimpokazuje,przebiegawdwóchróżnychplanach
itotakdynamicznie,żeniemajączasunareakcjęemocjonalną.Widząstrasznerze-
czy,niezrozumiałe,dziwnezjawiska,aleichumysłniemożezareagować,ponieważ
jestjużzajętyoglądaniemnastępnychobrazów.Dlazrozumieniaichsensupotrzebny
jestdorosły.Takąrolęwspółcześniemusinasiebieprzyjąćtakże(amożeprzedewszyst-
kim)nauczyciel,musipomócdzieciomwporządkowaniuinformacji,ichselekcji,anie
tylkodostarczaniunowychwiadomości,bezwskazaniasposobówichklasyfikowania.
Wieloznacznośćprzejawiasięwnadpodażypodręczników,programów,
awostatnimczasietakżewwielościkursówdoskonalącychczykoncepcjiedukacyj-
nych.Nauczyciel,podobniejakdzieci,musinauczyćsiędokonywaniakrytycznejich
selekcji,musibyćwprowadzanywkryteriaichwyboru.Beztejumiejętnościbędzie
błądził.
Wprzedszkolnymwymiarzewieloznacznośćuwidaczniatakżesięwnadmier-
nejofercieedukacjipłatnejprzezrodziców,zwmówionymimcelemprzyszłościo-
wym(nigdyniewiadomo,comożesięprzydaćwżyciu…),doboremtreścizadań,czę-
stomerytorycznieniepoprawnych,niereprezentatywnychdlaokreślonegowycinka
rzeczywistości,np.kwiatek,któryniemaodpowiednikawbotanice(botakitylkopo-
trafiłanarysowaćnauczycielka),watajakoprzedstawieniowaformaśniegu,4–5-cen-
tymetrowejwielkościkropledeszczu,bociekzżabąwdziobie,jeżzjabłkiemwbitym
wkolcegrzbietoweitp.Budująonefałszywyobrazświatawumyśledziecka,iznim
wejdzieonodoszkoły.Pierwszeprawdyzalegająwpamięcinajdłużej,wzwiązku
zczymdzieckobędziemusiałozadaćsobiewieletrudu,byobraztenpoprawić.
Wieloznaczność(gadanina)wsposóbnajbardziejwidocznydotknęłazabawę,
główniewzakresiejejwłaściwościiwartości.Spowodowałaprzeciwstawieniejejza-
jęciomzorganizowanym,dydaktycznymjakonajważniejszejformienauczaniadzie-
ci,awśródnichzdecydowanądominacjęzajęćumysłowychnadartystycznymi.
Wrozmowieosytuacjiwedukacjidziecispróbujęwskazaćnamożliwośćre-
fleksyjnego,aniekalkulacyjnegopodejścia.Stawiampytaniaorealneszansedziecka
nazrównoważonyrozwój,nazwiązanąznimnadziejęnazmianęwsposobiepa-
trzenianaświatimyśleniaonim.Ważnąkwestiąsłużącątejanaliziejestjęzyksto-
23
J.Damasio,Wszyscymożemyzmienićsięwbestie,„Forum”
,grudzień2007,nr51/52.
19
