Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Współczesnaedukacja,dzieciprzedewszystkim,prze-
biegawszędzietam,gdziecośsiępojawia,dzieje,znika,
wszędzietam,gdziejestprzeżywającyipoznającysiebie
iświatczłowiek.Niemawewnętrznego,ściśleokreślone-
goterytorium.Tezataprzenosiedukacjęwprzestrzeńnie
tylkoepistemologii,aleiestetyki.Trawestującmyśl
M.Bachtina,odniesionądowartościsłowawprzestrzeni
społecznychzachowańczłowieka,jejscenąniejestjuż
samprzedmiotnauczania(kształcenia),aletakżesubiektywnyświatdziecka1wraz
zcałąliberiąjegodoświadczeńnieuporządkowanych,pstrych,chaotycznych,naiw-
nych,alejegowłasnych.Zaprzeczanieimjestjednoczesnymdyskredytowaniemwar-
tościdzieciństwawżyciuczłowieka.
Podłożemdyskusjiosytuacjiwedukacjibędącechywspółczesnejcywilizacji
(IIIfali)iwynikająceznichszczególnezapotrzebowanienaczłowiekaalternatywne-
go,mobilnego,hipotetycznego,antycypującegoiwrażliwego,aprzedewszystkimod-
powiedzialnegozasiebieprzedsobą2.Człowiekasilnegodoświadczeniemiwiedzą.
Takiegoczłowiekamożnaitrzebaformowaćprzedewszystkimwdzieciństwie,które
jestnietylkowstępnymetapemdodorosłości,aleprzedewszystkimwyznacznikiem
jejjakości
3.
Dlapedagogateoretycznieipraktyczniezorientowanegonajważniejszejestpy-
tanieoto,jakimitreściamiwypełnićczasiprzestrzeńdzieciństwa,bypomogłyone
potemwspółczesnemuczłowiekowi(IIIfalicywilizacyjnej)funkcjonowaćwżyciu
indywidualnymiwspólnotowymskutecznie,wmiarępewnieibezpiecznie.Takwięc
opróczpytaniaoparadygmaty,treść,ważnejestpytanieoto,zczymdzieckowchodzi,
azczymwychodzizsytuacjiedukacyjnej.Wprzestrzenitej,międzystanempoczątko-
wymistanemkońcowym,kryjąsięrzeczywiste(niepozorowane)efektyedukacji.
Tooddzieciństwazależysiłaimocdorastania.J.Piagetprzekonywał,iżdzieci
bardziejwyjaśniajądorosłegoaniżelidorosłydziecko4,czyliwsposobachreagowania
nasiebieiświatprzezdzieckomożemy„ujrzeć”obrazdorosłościczłowieka.Uważne
przypatrywaniesięzachowaniomdzieckawróżnychsytuacjachwskazujecechy,któ-
rewartorozwijać,poszerzać,kształtować.Człowiekwdzieciństwie„próbujesiebie”
(eksperymentujesobą)wkażdejsferze,ujawniawtokuaktywności(główniewza-
1
M.Bachtin,Problemyliteraturyiestetyki,Warszawa1982,s.110.
2
A.Tofer,Trzeciafala,Warszawa1995.
3
J.Domagalik,Koniecwakacji,Warszawa1996.
4
Zob.J.Piaget,B.Inhelder,Psychologiadziecka,Wrocław1993.
5
