Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Skrajnośćperspektywwewspółczesnejpsychiatrii
39
dusercowo-naczyniowego,awydzielanieżołądkowefunkcjęukładupokarmowego
(Guze1992,s.130).
Dlapsychiatriibiologicznejwzorcemstajesięzaburzenie
neurologicznezjasnozdefiniowanymdefektemidysfunk-
cjąmózgu.Zatwórcówbiomedycznegoparadygmatuwpsychiatriiuważa
sięEmilaKraepelinaiEugenaBleulera,chociażpoczątkowonie
zaowocowałonżadnąefektywnąterapią.Dopierorewolucjapsychofarmakolo-
gicznawlatach50.XXwiekudałamożliwośćkontroliniektórychobjawóworaz
przyniosłabadanianatematmechanizmudziałanialeków.NancyAndreasen,
tłumaczącspecyfikętakichzaburzeń,jakschizofrenialubdepresja,preferujemo-
del„umysłowegoniedorozwoju”spowodowanegonaogółprzezliczneprzy-
czyny(poligeneza),któredająwefekciewspólnysyndrom,zamiast„modelu
neurosyfilistycznego”,jednoczynnikowego(teoriazarazkowa).Renesanspsy-
chiatriibiologicznejodczytujeonajakopowrót„synamarnotrawnego”,który
ponownieznajdujeswojewłaściwemiejsceobokinnychspecjalnościmedycz-
nych(Andreasen1984,s.8;zob.teżAndreasen2003).ZkoleivanPraagiwspół-
pracownicy(1980,s.IX)wewstępiedopotężnejHandbookofBiologicalPsychiatry
krytykowaliwiększączęśćdwudziestowiecznejpsychiatriizabraknaukowego
podejściaistwierdziliwręcz,żewcześniejszesporyoprymatokreślonegopodej-
ściateoretycznegoprzypominałyraczejśredniowiecznedysputy,anierodzajna-
ukowejargumentacji.
Dzisiejszapsychiatriabiologiczna,zwanaczęstoneokraepelinowską,ogrom-
niewierzywewłasnypostępiprzełomterapeutycznyikoncentrujesięzasad-
niczona:(1)poszukiwaniubiologicznegopodłożazaburzeńpsychiatrycznych
oraz(2)ichsystematyzacjiiklasyfikacji.
Psychiatriabiologicznaiujęciebiomedycznesąkrytykowanenietylezaswój
redukcjonizmorazniedocenianiepsychicznychispołecznychwymiarówchoro-
by,leczzato,żewpisująsięwtechniczne(nomologiczne)podejściedodiagno-
zyileczeniapacjenta.Preferowanywtymprzypadku„rozuminstrumentalny”
(Phillips2002)odkreślamierzalne(jakmówiKępiński:„wymierne”i„spraw-
dzalne”)aspektyżyciapacjentaijednocześnieignorujetrudnomierzalne–psy-
chiczne,społeczneiegzystencjalne–wymiarychoroby.
2.2.Antypsychiatria,psychiatriakrytyczna,postpsychiatria
Wobecogromnejnadzieipokładanejwnaukowychpodstawachpsychiatrii
irozpowszechnieniasiępierwszychlekówpsychotropowychdziwićmożefakt
pojawieniasiępodkonieclat60.ubiegłegowiekuruchuantypsychiatrycznego.
Cechąwspólnąwszystkichodłamówtegoruchubyłbrakwiarywmożliwości
naukowegobadaniazaburzeńpsychicznych.Amerykańskipsychiatraiinicja-
torantypsychiatriiwUSA,ThomasSzasz,twierdził,żechorobapsychiczna
niejestczymśrealnym,leczmitem.Takiepodejścieniewynikałozignorancji
