Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Szwedzkapolitykaintegracyjnawobecimigrantów
jącesięokreślićpoprzezpotrójne„C”–Consciousness,Coherence,Conspiracy,
cowpolskimtłumaczeniuprzybieraformępotrójnego„S”(świadomość,spójność,
spisek),stanowiącodzwierciedleniewspólnieuznawanychwartości,grupowejlo-
jalnościorazgotowościdowspólnegodziałania13.Cechyowewpływająbezpośred-
nionasposóbrekrutacjiiselekcjinowychczłonkównadrodzebądźtourodzenia,
bądźwprowadzenia.Takimechanizmsprawia,żeelitymajątendencjędostawania
sięgrupamiendogamicznymi,skumulowanymiprzedewszystkim(choćnietylko)
wobrębiegospodarki,wojskowościipolityki14.Podsumowując,naparadygmatza-
równoklasycznego,jakiwspółczesnegoelityzmuskładająsięnastępującezałożenia:
(1)wewszystkichspołeczeństwachwystępująjednostkidziałającebardziejimniej
racjonalnie;(2)jednostkiracjonalniedziałającesąpredestynowanedoposiadania
władzyikierowaniamasami;dlatego(3)każdespołeczeństwodzielisięnarządzą-
cąmniejszośćiwiększośćpozbawionąwładzy;(4)dysponowaniewładzą
stymulujewewnętrznąintegracjęelit,cojestzkoleipochodnąwzrostusamoświado-
mościelit;(5)elitywrazzdojrzewaniemprzekształcająsięwendogamicznegrupy
dziedziczenia;(6)członkiemelitymożnazostaćprzezurodzenielubwprowadzenie
iwreszcie(7)elitymajązapewnionąstosunkowodużąswobodędziałania,wspołe-
czeństwachnieistniejąbowiemzadowalająceformykontrolipoczynańelit,zwłasz-
czawsferzepolitycznej.
Narolęelitwprocesierządzeniapaństwemmożnaspoglądaćtakżeinaczej,zper-
spektywytradycjidemokratycznej.TakiegoujęciadokonujeGiovanniSartori,we-
długktóregowypiętrzaniesięelitmożenastępowaćdziękidemokratycznejrówności
szans15.Sartoriwskazujejednaknapewnąpułapkępowstającąprzezpołączeniede-
mokracjiiliberalizmu.Otóżoiledemokracjakoncentrujesięnaproblemierówności
isposobachjejgwarantowania,otyleliberalizmskupiaswesiłynajednostkowej
wolności.Dlategonaturalnymniejakozjawiskiemjestnapięcie,jakiepowstajewli-
beralnejdemokracji.Roląelitjestsensownełagodzenieowegokonfliktu.Problem
jednakwtym,żeniezawszeelitysązdolnedoowychustrojowychmediacji.
PodobnespojrzenienaelityprezentująJohnHigleyiMichaelBurtonwElite
FoundationsofLiberalDemocracy,wskazującnakilkapodstawowychzałożeńdoty-
czącychtychszczególnychgrup16.Popierwsze,elityniemogąistniećsamodzielnie,
wymagająobecnościnieelit,awięcmas;podrugie,elitydokonująsamoograniczenia
dziękiobietnicom,jakieskładająwzamianzapomocnieelit(stądargumentypoli-
tyczneelitmusząbyćdostosowanedoorientacjimas,doktórychsąskierowane);po
trzecie,tomasywyznaczająramyiwarunki,wjakichmogądziałaćelity;elity,które
tychwarunkównierespektują,ryzykująutratąwładzy.
13
G.Parry,PoliticalElites,EuropeanConsortiumforPoliticalResearch(ECPR),Universityof
Essex2005,s.29.
14
CharlesWriteMills,analizującżyciespołeczneStanówZjednoczonych,wyłoniłelitęwładzy
rządzącąkompleksemprzemysłowo-militarnym:prezesówwielkichkorporacji,wybitnychpolityków
ocharyzmatycznymobliczuorazgenerałów(szefówarmii),por.Ch.W.Mills,Elitawładzy,Warszawa
1961;zob.teżA.Mączak,Rządzącyirządzeni,Warszawa1986.
15G.Sartori,Teoriademokracji,Warszawa1994.
16
J.Higley,M.Burton,EliteFoundationsofLiberalDemocracy,Oxford2006;zwłaszczapodrozdział
EliteandNon-EliteInterdependence,s.23–28.
