Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
polskiegowyodrębnionotreścinauczaniaokreślanejakoświadomość
językowa,zastępującklasycznejużsformułowanienaukiojęzyku,czyli
tzw.szkolnejgramatyki,stosowanewpoprzednichrozporządzeniachdoty-
czącychpodstawprogramowychjęzykapolskiego.Aniwpodstawieprogra-
mowej,aniwjejopisieniezawartowyjaśnieniaprzyczynzmianytradycyj-
nejnazwytegodziałukształceniajęzykowegoiwiążącychsięztymróżnic
międzyrozwijaniemświadomościjęzykowejauczeniemojęzyku.Można
założyć,żetazmianamiaławskazywaćkoniecznośćprzemodelowania
sposobuorganizacjiprocesukształceniajęzykowego,czylizastąpieniemo-
deludefunkcjonalnego,deskryptywno-paradygmatycznego,funkcjonalnym
uczeniemojęzykuijęzyka,zorientowanymnatekst(wypowiedź,komuni-
katjęzykowy)
17
.Wcześniejujęciepraktycznenauczaniajęzykarealizowano
wramachćwiczeńwmówieniuipisaniu,któreniebyłyobecnenalekcjach
językapolskiegowtakimwymiarze,wjakimbyćpowinny.Opisywanyjuż
napoczątkulat90.XXw.(wpublikacjachmetodycznychnp.Bernadety
Niesporek-Szamburskiej,KrystynyOrłowej,HelenySynowiec
18
,Marii
Nagajowej
19
)modelfunkcjonalnejnaukiojęzykuopierasięnacharakte-
rystycznychrolach,jakieprzypisujesiękształceniujęzykowemugłównie
nadrugimetapieedukacji,ponieważnatympoziomiecelezobszaru
kształceniajęzykowegosąrealizowanewnajwiększymstopniuistanowią
fundamentdalszejedukacjipolonistycznej.KrystynaOrłowaiEdward
Polańskipiszą:DKształtowaniesprawnościjęzykowejpowinnozakładać
takirozwójjęzykaogólnegoucznia,żebyumiałondostosowaćswojeumie-
jętnościdokażdejsytuacji,wjakiejwypowiadasięustniebądźpisemnie”
20
.
WanalizietegomodeludokonanejprzezJolantęNocońkluczowejest,
abywtrakcieedukacjiuczeńpoznawałsystemjęzykowy(słownictwo
igramatykę),przyswajałnormęjęzykową(takżezapis)izdobywałwiedzę
okonwencjachużywaniajęzyka.Nabywanawiedzapowinnarozwijaćsię
zaśwdwóchwymiarach:pojęciowym(konkretyzacjikategoriijęzykowych,
wtymgramatycznych)orazkompetencyjnym
21
.Językmafunkcjonować
17Zob.tamże.
18Zob.B.Niesporek-Szamburska,K.Orłowa,H.Synowiec,Ofunkcjonalnena-
uczaniegramatyki(zbadańnadprocesemdydaktycznymwzakresienaukiojęzyku),
DZTeoriiiPraktykiDydaktycznejJęzykaPolskiego”1991,nr11,s.51–64.
19Zob.M.Nagajowa,ABCmetodykijęzykapolskiego,WydawnictwaSzkolneiPe-
dagogiczne,Warszawa1995.
20E.Polański,K.Orłowa,Kształceniejęzykowewklasach4–8.Poradnikmeto-
dyczny,WydawnictwaSzkolneiPedagogiczne,Warszawa1993,s.31.
21ZaznaczamzaEwąNowak,żeDwodniesieniudokształceniajęzykowegomówi-
mydziśprzedewszystkimokompetencjikomunikacyjnej.Jednymzjejobszarówjest
kompetencjatekstowa,wskładktórejwchodzikompetencjatekstotwórcza”(tejże,
Stworzyćtekst.Uczniowskakompetencjatekstotwórczawedukacjipolonistycznej,
Universitas,Kraków2014,s.118).
