Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Śliwerski(red.nauk.),Teoretycznepodstawyedukacjialternatywnej,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-221-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
18
Teoretycznepodstawyedukacjialternatywnej
2.Strukturęświatapodmiotowego(analogicznie:psychologięróżnicującą
isamowiedzę),
3.Strukturękształcenia(rozumienieinauczanieorazpoznanieikrytyka).
Dwapierwszeelementystrukturytospecyficznyzwiązekholistyczny,wróż-
nysposóbprzezautorówwyodrębnianyirelacyjnieokreślony.Trzecielement
strukturywydajesiętymelementem,którywistotnysposóbwpływanadzisiejsze
rozumieniepojęcia„alternatywność”wpedagogice.Zostałwyodrębnionyjako
elementstrukturyglobalnejwujęciuDiltheyowskim.Wspecyficznysposóbpo-
sługująsięnimzarównoNawroczyński,jakiHessen.
Strukturapierwsza(1)–„duchobiektywny”Diltheya–tozakładaneprzez
Nawroczyńskiego:istnieniepewnegomomentuuniwersalistycznego,mającego
swojeźródłowewspólnejwszystkimludziompodstawowejstrukturze.Jesttonie
metafizycznyabsolut,leczkomplekspostulatówizadańwyrażającychpluralistycz-
nyświatwartości.Dotegoświatawartościpedagogikakulturydochodziniezależnie
odtradycjireligijnej.Niemateżteologicznegocharakteru.Jestnaukowo-filozo-
ficznaizupełnieświecka6.Nieulegawątpliwości,żepunktemwyjściaprowadzo-
nychprzezNawroczyńskiegorozważańianalizsąceleiideałydydaktyczne,które
–zaG.Kerschensteineremiinnymiprzedstawicielamipedagogikikultury–sytu-
ujeautorwstrukturzeżyciaduchowegoinazywaosobowością7.
Dostrukturpedagogicznych(duchowych)zaliczatakżewykształcenie.
WstrukturzewykształceniałączyNawroczyńskiteorięnauczaniazteoriąwycho-
wania.Wykształceniejesttutajdobremosobistym,zrośniętymwnierozerwalną
całośćzosobowościączłowiekawykształconegoinacechowanymjegoindywidu-
alnością8.Powstającawtensposóbcałośćmusibyćharmonijna,stądprawdziwe
wykształceniejestideałemnietylkopedagogicznym,leczrównieżestetycznym.
Kategoriaestetycznajesttakżesamodzielnąstrukturą.Autor,wyróżniającdzie-
dzinykultury,np.dobraestetyczne,ekonomiczne,poznawcze,określakierunek
lubrodzajwykształcenia–nastawienienastrukturyduchowe,którewtymprzy-
padkubędąwyznaczoneprzezwartościestetyczne,ekonomiczne,poznawcze.
TakujętyprzezNawroczyńskiegoświatwartościukazujeswójnormatywny
charakter,wodróżnieniuodmożliwościujęciadyrektywalnego,którewiążesię
zzałożeniemkoniecznościinterpretowaniaczynnościiichsensówwchodzących
wskładkultury,gdziekulturęrozumiesięjakoponadindywidualnąrzeczywistość
myślową,tojestzłożonązprzekonań(sądów)normatywnychidyrektywalnych9.
Przekonanianormatywneokreślająwartości-celedozrealizowania,natomiast
6B.Nawroczyński,Współczesneprądypedagogiczne,NaszaKsięgarnia,Warszawa1947,s.43.
7B.Nawroczyński,Życieduchowe.Zarysfilozofiikultury,Wyd.F.Pieczątkowski,Kraków
–Warszawa1947,s.23.
8B.Nawroczyński,Zasadynauczania,Ossolineum,Wrocław1961,s.98.
9J.Kmita,Okulturze...,dz.cyt.,s.19–77.
