Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odrębnągrupęsubstancjiżrącychstanowiąfenole,któremogąuszkadzaćbłonę
śluzowąjamyustnej,przełyku,żołądkaijelit.Owrzodzeniaprzewodupokarmo-
wegomogąrównieżpowodowaćalkohole,alkanyiniektórezwiązkiaromatyczne
(tab.1.1).
Działanieżrącejestbezpośrednimmiejscowym,cytotoksycznymdziałaniem
ksenobiotykunatkankędocelową.Wproksymalnymodcinkujelitacienkiegodzia-
łanietoobejmujeszczytykosmkówjelitowych,prowadzącdoutratykosmków.
Krwawieniazjelitiperforacjaścianyjelitowejmogąbyćspowodowaneuszkodze-
niemjelitowychnaczyńkrwionośnychimięśniówkiścianyjelitowejprzezsubstan-
cjeżrące.Procestenjestwspomaganynadmiernąsekrecjąpepsynyijonówwodo-
rowychwżołądku,wwynikusprzężeniazwrotnegoprzyudzialeneuroprzekaźni-
ków,takichjakhistamina,acetylocholina,GABAidopamina.
Jonymetaliowłaściwościachutleniających,takiejakżelazo(III)irtęć(II)
wwysokichstężeniach,mogąspowodowaćowrzodzeniaimartwicębłonyśluzowej
przewodupokarmowego.Preparatyżelazastosowanewfarmakoterapiimogąwy-
wołaćnudności,zgagęibólewokolicyżołądkawwynikupodrażnieniabłonyślu-
zowej.Wzatruciupreparatamiżelaza(dawkipowyżej180–300mg/kgmc.)docho-
dzidoostregoowrzodzeniaimartwicybłonyśluzowejgórnegoodcinkaprzewodu
pokarmowego,coprowadzidokrwawychwymiotówibiegunek.Jeżelichoryprze-
żyjezatrucie,toodległezmianywpostacibliznodźwiernikaiinnychodcinków
przewodupokarmowegowymagająleczeniachirurgicznego.
Licznesubstancjechemiczne(m.in.alkohole,estry,ketony,etery,węglowodory)
wykazująniespecyficznedziałanienaprzewódpokarmowy,przejawiającesięm.in.
wymiotami,skurczamimięśnibrzuchaorazbiegunkąlubzaparciem.Przypuszcza
się,że–podobniejakwprzypadkudziałaniaznieczulającegoogólnie–możeto
byćspowodowanezaburzeniamibłonowymi,wtymzahamowaniemaktywności
Na+,K+-ATPazy.Detergenty,zwłaszczapolifosforany,mogądziałaćwymiotnie.
Wostrymzatruciufluorkamimożedochodzićdoutratyłaknienia,trudnychdo
opanowaniawymiotów,biegunkiorazbólówbrzucha,spowodowanychstanemza-
palnym,krwawieniamiimartwicąbłonyśluzowejprzewodupokarmowego.Obja-
wytesąnastępstwemzahamowaniatransportupłynówwjeliciewwynikuinhibicji
acetylocholinesterazyicyklazyadenylanowejprzezjonfluorkowy.Obaenzymy
biorąudziałwjelitowymwchłanianiupłynóworazwczynnościmotorycznejjelit.
Epoksydy(dieldryna),czynnikialkilujące(etylenoimina,cisplatyna,N-mety-
lo-N-nitrozomocznik)mogąbyćprzyczynąnudności,wymiotów,biegunki
izmniejszeniamasyciała.Substancjetewykazujądziałaniecytostatyczneicyto-
toksycznezwłaszczanaszybkodzielącesiękomórki.Wkonsekwencjidochodzido
spłaszczeniabłonyśluzowejprzewodupokarmowegoiupośledzeniawchłaniania
wodyzjelit,comożetłumaczyćczęstewystępowaniebiegunekwzatruciutymi
związkami.
Związkihalogenoalifatyczne(tetrachloroetan,tetrachloroetylen,1,1,2,2-tetra-
bromoetan)ihalogenoaromatyczne(polichlorowanebifenyle,polibromowanebi-
fenyle),opróczuszkodzeniawątroby,mogąspowodowaćuszkodzenieprzewodu
pokarmowegowpostaciprzerostubłonyśluzowejoraznowotworówżołądkaijelit.
Zmianytesąswoistegatunkowo.Uludzipomałychdawkachtychzwiązkówob-
serwowanonudności,podczasgdypowiększychdawkachdochodziłodoutraty
łaknienia,wymiotów,biegunki,bólówbrzuchaorazkrwawieńzjelit.
20
