Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
IV.TOKSYKOLOGIASZCZEGÓŁOWA–WYBRANEZAGADNIENIA
cd0tabeli27040
polineuropatii.Ponadtowmechanizmieimmunologicznymrtęćwyzwa-
labłoniastezapaleniekłębuszkównerkowych,śródmiąższowezapalenie
nerekiakrodynię(Dpinkdisease”).Związkinieorganicznertęciwywołują
eksfoliacjękomóreknabłonkaproksymalnychkanalikównerkowych(mar-
twicakanalikównerkowych).Kumulacjamaterialnanieorganicznejrtęci
wnarządachzjednejstronyprowadzidotworzeniapołączeńzmetalotio-
neinami(połączenianietoksyczne,wydalanezorganizmu),azdrugiej–do
tworzeniarodnikówuszkadzającychbiałkaiDNA(stresoksydacyjny,perok-
sydacjalipidów,dysfunkcjamitochondriów).Związkiorganicznertęcimają
wysokiepowinowactwodogrup–SH,jednaknietworząpołączeńzme-
talotioneinami.Narażenienartęćmożespowodowaćuszkodzeniemózgu
imóżdżku.
27.4.3.Kadm
Kadm,chemiczniepodobnydocynku,występujenaturalniewrazzcynkiemioło-
wiemwpokładachminerałów.Podwyższonestężeniawpowietrzu,wodzieiglebie
sąstwierdzanewokolicachprzemysłowychźródełemisji(dotyczytozwłaszczagór-
nictwanieżelaznegoiprzemysłumetalurgicznego).Kadmwpostacimetalicznejbył
kiedyśstosowanyjakośrodekantykorozyjny(wpowłokachgalwanicznychnastali
wykorzystywanonieorganicznezwiązkitegopierwiastkajakopigmenty),atakże
wtworzywachsztucznych.Kadmijegozwiązkisąrównieżstosowanewbateriach
elektrycznych(wowielemniejszymstopniuniżkiedyś),elektronicznychkomponen-
tachireaktorachjądrowych.Zewzględunato,żedotychcelówmożnawykorzysty-
waćinne,mniejtoksycznemetale,stosowaniezwiązkówCdjestaktualnieograni-
czane.
Kumulacjakadmu,którycharakteryzujesięszczególniedługimokresem
półtrwania(10–30lat),możenastąpićwmięśniach,nerkachiwątrobie.
Przyjmujesię,żekadm(jonyCd
2+)stymulujeprodukcjęmetalotioneiny
taksamojakcynk(Zn
2+),miedź(Cu2+)irtęć(Hg2+).JonyCd2+związanezmetalo-
tioneinąwosoczusąfiltrowaneprzezkłębuszkinerkoweiponowniewchłaniane
wkanalikach,gdziepolizosomalnejdegradacjibiałkanastępujeuwolnieniejonów.
NiezwiązanejonyCd
2+stymulująprodukcjęnowejmetalotioneiny,którawiążeCd2+
wkomórkachkanalikównerkowych.
WwiększościkrajóweuropejskichśredniespożycieCdwynosi
10–20
μ
g/dobę,aśredniewydalaniezmoczem0,5–1,0
μ
g/dobę.WiększośćCdwe
krwiznajdujesięwkomórkach.Uosóbniepalącychśredniestężeniekadmuwynosi
0,5–1,0
μ
g/L,aupalaczy,zpowoduabsorpcjiCdzwyrobówtytoniowych,stężenieto
byćnawetdwukrotniewiększe.
